DOĞU ANADOLU'NUN TÜRKLÜĞÜ



SÜMERLER

Batılı jeologlara göre dünyamızda HAYAT, sularda 20 milyon yıl önce başlamış, antropologlara göre de İLK İNSAN 250.000 yıl önce canlılar arasındaki yerini almıştır. Arkeologlara göre İLK RESİM, HEYKEL ve OYMALAR 30.000 yıl öncelerine kadar uzanır. Din kitaplarındaki kıssaların yanı sıra, Batılı tarihçilere göre de İLK ŞEHİRLEŞME zamanımızdan 11.000 yıl kadar öncedir. MEZOPOTAMYA'da (Güneydoğu ANADOLU'nun uzantısı) M.Ö. 9000; ve Konya-Çatalhöyük'te M.Ö. 8000 yıllarındadır.

Ancak yerleşik hayatı çok daha eskilere götüren bulgular, ve bu hususu dile getiren âlimler de vardır. R. Pumpelly (1908). A. Belenitsky (1987), D. Sch. Besserat (1987) "ORTAASYA'da yerleşik bir hayatın yüzbinlerce yıl öncesinde varlığını" öne sürmüşlerdir. Tacikistan Arkeloolji Enstitüsü Müdürü Rus asıllı V.A. Ranov, 1993 yılında "ORTAASYA'da paleolitik dönemden itibaren kültür merkezlerinin var olduğunu" ortaya koymuş, ve bunun tarihini 850.000 yıl öncesinden başlatmıştır. Sonra bu insanlar, yani PROTO-TÜRKLER, çeşitli zamanlarda dünyanın dört bir yanına yayılmışlardır.

Bu halkları, gittikleri yerlerde bıraktıkları izlerin ORTAASYA'dakilerle neredeyse tıpatıp uyuşmasından, dillerinden ve örf ve âdetlerinden tesbit edebiliyoruz.

M.Ö.5000 yıllarından itibaren MEZOPOTAMYA'yı meydana getiren DİCLE ve FIRAT nehirleri çevresinde (sonradan URAL ALTAYİK olarak adlandırılan) SÜMERLER, ELÂMLAR, GUTİLER, HURRİLER; (SAMÎ) AKAD, ASUR, BABİL, MISIR; ve (yine sonradan bazılarınca Hint-Avrupai olarak adlandırılan) HİTİTLER yaşamışlar ve birbirleriyle sürekli sürtüşmüşlerdir. (8)

Yine Batılı kaynaklara göre, ilk yazıyı M.Ö.3300 yıllarında SÜMERLER bulmuştur. ÇİVİ YAZISI diye adlandırılan bu yazının kökeni resim-yazı idi. Batıda MISIR'ı etkilemiş, ancak Mısır HİYEROLİF yazısı sonra kendi sistemi içinde gelişmiştir. Doğuda ise İran yoluyla HİNDİSTAN'a ulaşmıştır. İNDUS YAZISI hep o aşamada kalmıştır. Daha doğuda ÇİNLİLER ise çivi yazısından bir ölçüde etkilenmişler, ama sonra kendi sistemlerini kurmuşlardır.

KÂZIM MİRŞAN ise, ilk yazının duvar resimlerinde başladığını (15.000 yıl öncesi), ve bunların TÜRK sembolleri olduğunu belirtir... Ve o sembollerin Çivi yazısından Mısır hiyeroliflerine, Çin yazısına ve Latin alfabesine taşındığını söyler.... Onun teorilerini detaylarına inerek ilerde vereceğiz.

SÜMERLER yazıyı bulan millet olmakla yetinmemişler, GILGAMIŞ DESTANI ile ilk şiir ve edebi yazı örneklerini de vermişlerdir. SÜMERLER, MEZOPOTAMYA'nın güneyinde siteler, kanallar kurmuşlardır. Ulaştıkları medeniyet seviyesi ile hukuk, dil ve mimarîde M.Ö. 2000'lerde bölgeye gelen Samileri de etkilemişlerdir. Daha sonraları yöreye inen HİTİTLER de SÜMERLER'den dolaylı olarak etkilenmişlerdir.

Bütün bu bilgiler gösteriyor ki, "ârî Kürdistan" diye adlandırılmak istenen BÖLGEDE, O TARİHLERDEKİ ÂRÎ-ARYAN diye bilinen TEK HALK, belki HİTİTLER'DİR... Diğerleri ya SAMÎ'dir, ya da TURANÎ'dir. Eğer Kürtler "Ârî" ise, bölgede Kürtlere "atalık" edecek başka bir aryan halk yoktur!..

SÜMERLER Turânî'dir... Bunun pek çok ispatı vardır. Birincisi, kil tabletlerdeki yazıların hangi dile yakın olduğu konusunda yapılan çalışmalardır. Pek çok yabancı yazarın o dönemde bölgede Aryan bir dil tesbit edememesi bir yana; yaptıkları çalışmalar SÜMER ve ELÂM dillerinin bugünkü TÜRKÇE'ye hayret uyandıracak kadar benzediğini göstermiştir. Eski Önasya tarihi uzmalarından Fr. Hommel, SÜMERLER'i tamamen bir TÜRK kavmi olarak kabul eder, ve "ORTAASYA'dan M.Ö. 5000'lerde kopan TÜRK grupların Önasya'ya geldiklerini ve SÜMERLER'i teşkil ettiklerini" belirtir. SÜMER dilinden 350 kelimeyi TÜRKÇE ile açıklar. V. Christian ve Benno Landsberger "TÜRKÇE ile birlikte diğer URAL-ALTAY kavimlerin dillerinin de (ki onlar da TÜRK lehçeleridir) SÜMERCE'de etkisi olduğunu kabul eder. Landsberger, ayrıca "SÜMER dilinin yalnız fenomenolojik bakımdan değil, aynı zamanda tarihî bakımdan, bütün ASYA boyunca uzayan DAĞLIK havalide konuşulan geniş bir dil grubuna dahil olup, bu grubun bugün de varlığını sürdüren TÜRK DİLLERİ olduğunu" kabul eder!.

Bu ifadeden şu sonuç çıkar: Eğer o tarihlerde DAĞLIK GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ'nde yaşayan kabileler, şimdiki Kürtler'in ataları idiyse, Kürt ağızları da SÜMER TÜRKÇESİ'nden etkilenmiştir!

Prof. Hamit Zübeyir KOŞAY'ın SÜMERCE-TÜRKÇE ilişkisini tesbit konusundaki katkıları da büyüktür.

Şu halde Batılılara göre DÜNYADA İLK DEVLET KURAN, İLK YAZIYI BULAN, İLK HUKUK KAİDELERİNİ TESBİT EDEN, TİCARETİ BAŞLATAN, VE KANALLAR, TAPINAKLAR İLE İLK MİMARÎ ESERLERİ VEREN SÜMERLER'dir, ve SÜMERLER TÜRKLER'İN ATASIDIR!..

____________________________________________

SÜMERCE ve TÜRKÇE arasındaki benzerlikler, diller için tesadüfî benzerliğin çok ötesindedir... Burada asıl belirtilecek husus, tarih sahnesinde aralarında en az 1500 yıllık bir mesafe olmasına rağmen, bu iki dil arasında cümle yapısı bakımından olan benzerliktir. (Bakınız Prof. Dr. Emin Bilgiç, Atatürk’ün Yüzüncü Yılına Armağan adlı kitapta bulunan "Sümerlerin Tarihleri, Dilleri ve Kültürleri" adlı makale)

SÜMER dilinin Sami diller grubuna dahil olmadığı, bütün bilim adamları tarafından tasdik edilmektedir... Hinks, Langdon, Hein gibi bilim adamları, SÜMERCE’nin Hint-Avrupai diller grubunda olduğunu öne sürmüşlerse de, delil gösterememişlerdir... Hatta Langdon "Sumerian Grammar, Paris, 1911" adlı eserinde fikrini değiştirmiştir.

Ravlingson, Oppert, Delizsch, Hommel gibi bilim adamları ise, SÜMERCE’nin İSKİT ya da TURAN dilleri topluluğuna ait olduğunu belirtirler.
H. Z. Koşay ise SÜMERCE ile TÜRKÇE arasındaki benzerliği gösteren bir liste yayımlamıştır. Bu listeden bazı kelimeleri veriyoruz :

SÜMERCE ......... TÜRKÇE

-------------------- ------------------

ad (adda) ........ ata

ilu ............ ulumak

izi ................... ısı

e ............... ev

kıya .......... kıyı

egi ........ ece (prenses)

eş ............ eşmek

ku ............. koymak

ku (gümüş) ... kuyumcu (gümüşle uğraşan)

gişku ........... şişko

dim (dik duran) ...... dimdik

de ................ demek

duru ................ durmak

kuşu ................ koşmak

güleş (gülen adam) .... güleş, gülenç

ara (ir) (yürümek) ... aralaşmak, irilmek

bur (delik) .... burgu (delik açan alet)

bal ............ balta

bar ................ parlamak

udun (fırın) ... otun (ayrıca fırında yakılan: odun)

us (akıl) .............. us

ib ................. ip

alım (kuvvetli,yüksek) ......... alımlı

tukul (dost) ..... tohul

tam (şafak vakti) ........... tan

ulu (muhteşem, yüce) ..... ulu-uluğ

Bugin (göl).... Buget (biriktirilmiş su, Anadolu)

A-na ? ....... Ne ? (Anadolu'da hayret ifadesi: Aney!..)

Bur ................ Bardak

Buy, bun ............... Boyun

Bu ............... Bulak (çeşme)

Bab ................. Baba

Azag (mukaddes)........ İzgi, edgü (Eski Türkçe)

Gig (zayıf) .........İg, yig (hasta, Eski Türkçe)

Ud (gün, zaman).......... İd, öd (zaman, Eski Türkçe)

Zak (taraf) ............. Yak (yakın)

Gup, kup (gitmek).......... Kopmak (koşup gitmek, Anadolu)

Gim ? Kim ? ................ Kim ?

Ama (ana) ........... Aba (Anadolu’da)

Giş (odun) .......... Yiş (Orhun Türkçesi)

Gar (ışık) ......... Yaruk (Eski Türkçe)

Gen (kadın hizmetçi) ...... Kün (cariye,Orhun’dan)

Tag ............... Değ(mek)

Ug, uku (halk) ......... Uğuş (kavim)

Vur, vir (şarkı söylemek) ....... Yırlamak, ırlamak

Ur(u), ir (erkek) ......... Er, ir (Uygurca : uri)

Gir (ateş) ............ Kor

Udun (ateş) ........ Od, ot, odun (ateşte yanan)

Dingir ........Tengri (Eski Türkçe), TANRI, (Kumanca : dingir)

Dagal (geniş olmak) ........... Dağılmak

ŞÜMERCE bazı kelimeler S harfiyle varlığını YAKUTÇA'da sürdürür. Ancak bizim şimdiki TÜRKÇE'de S-Y değişimine uğramış haliyle karşımıza çıkar:

SÜMERCE ......... TÜRKÇE

----------------------- ---------------------

sir (ışık, nur) ...... yir, yaruk

sir (şarkı söylemek) .... yırlamak

Arkadan Osman Nedim Tuna bu konuda bir kitap neşretmiş ve 165 kelime yayınlamıştır. Aşağıda onun kitabında yer alan kelimelerden bazılarını veriyoruz:

___________________

(8)- Koşay, H .Zübeyir; Makaleler ve İncelemeler

- Tuna, Osman Nedim, Sümer Ve Türk Dillerinin Tarihi İlgisi İle Türk Dili'nin Yaşı Meselesi

***
  • SONRAKİ SAYFALAR : ELAMLAR , DİĞER PROTO TÜRKLER , GOG-MAGOG TABİRİ NEREDEN GELİYOR? , TURAN-GURAN İLİŞKİSİ , KÜRTÇE BİR DİL Mİ? , GİRİŞ