YELKENLi
TEKNE
DENGESi
Istanbul
erkanalpugan@hotmail.com
Bir
tekne başı ( puruva ) ve kıçı ( pupa ) ortasına kıyasla daha
inceltilmiş olup bir ( p ) alanına göre iki tarafı simetrik bir yüzer
cisimdir.
Genellikle
ortada kalın, pruva ve pupaya doğru incelen bu tekne formunun ilerleyişi
arttırıcı, buna karşılık düşmeyi önleyici olduğu fizik kuralları
uyarınca bilinmektedir.
Su
üzerinde ilerleyen bir tekne üç ayrı eksen etrafında yalpa, baş - kıç
ve dönme hareketleri yapmaktadır.
İSKELE - SANCAK
(
YALPA )
Teknenin
ortasından geçen baş kıç ekseni boyunca, sancak veya iskeleye yatması,
tekne eğimini doğurur. İyi inşa edilmiş, içindeki ağırlıkları
iyi yerleştirilmiş bir teknenin rüzgarsız bir havada ve sakin bir
denizde sancak veya iskeleye yatmadan durması gerekir.
Teknenin
arması üzerine, baş kıç eksenine dik olarak uygulanacak bilinen bir
kuvvetin, tekneyi yana yatırma açısının ( eğimin ) bilinen bir
noktada sabit ve değişmediği görülecektir.
Tekneye
uygulanan yana yatırıcı, devirici bir kuvvet, aşağıdan gelen ve
tekneyi doğrultmaya çalışan diğer bir kuvvetle dengelenmektedir.
Bununla
beraber, tekne formundan gelen doğrultma etkileri sınırlı olup, bu sınır
aşıldığında uygulanan devirici kuvvetin tekneyi döndürüp batıracağı
bilinmelidir.
TEKNEYİ
YATIRICI ETKİLER
RÜZGARIN
YELKENLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
RÜZGARIN
SU ÜSTÜ KESİMLERE ETKİSİ
SALMA
ETKİSİ
AĞIRLIKLARIN
ETKİSİ
SANTRİFÜJ
KUVVET ETKİSİ
TEKNEYİ
DOĞRULTAN ETKİLER
FORM
AĞIRLIK
SABİT
OLMAYAN SAFRA
HIZ
BAŞ-KIÇ
Teknenin
ortasından geçen iskele sancak eksenine doğrultusuna göre, teknenin başa
veya kıça gömülmesi, teknenin boci veya orsa eğimini doğurur. İyi
inşa edilmiş, içinde ağırlıkları iyi yerleştirilmiş bir teknenin
rüzgarsız bir havada ve sakin bir denizde pupa veya pruvaya gömülmeden
durması gerekir.
Teknenin
formu dolayısıyla boyunun eninden çok uzun olması, baştan veya kıçtan
suya dalıp batması, fizik kurallarına göre çok zordur.
Tekne
ağırlığının büyük bir kısmını teknenin orta merkezinde
toplarsak, baş ve kıç dalgalarında başa veya kıça gömülmeyi en
aza indirmiş oluruz.
Bir
tekne su hatlarında yüzdüğü zaman, tekne hızını azaltıcı etkiler
en aza indirilmiş olur.
Tekne
denize baştan veya kıçtan fazla meyilli girdiğinde
frenlenecektir.
DÖNME
Teknenin
ortasından geçen dik bir eksen etrafında iskele veya sancağa dönmesidir.
Teknenin
belirli bir yön doğrultusunda ilerlemesi için, dikey eksen etrafında
tekneyi bir yöne çevirmeye çalışan kuvvetler ile, aksi yöne çevirmeye
çalışan kuvvetlerin momentlerinin toplamı sıfır olmalıdır.
RÜZGARIN
YELKENE ETKİSİ
SUYUN
DÜŞÜRÜCÜ ETKİSİ
RÜZGARIN
YELKENLERE DESİMETRİK ETKİSİ
DÜMEN
ETKİSİ
YELKEN
DENGESİ
|
(V)
NİN İLERİ GERİ ALINMASI
(E)
NİN İLERİ GERİ ALINMASI
|
|