Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!

       ΑΕΤΟΦΩΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

                     Λαογραφία τση Ασή - Γωνιάς

 [κλεψιές γυναικών]  [οι κουρές]  [του Τούρκου τα παλούκια]

Στο βορειοδυτικό βάθος της ορεινής λεκάνης και κοντά στα πόδια του βουνού πού 'χει κύριο όνομά του το Σελί κι' υψώνεται απότομα λέεις και το 'χει η φύσις εκειά ορισμένο , για να σπάει τα κύματα του χειμωνιάτικου βοριά, βρίσκεται χτισμένο το χωριό μου η Ασή-Γωνιά. Το χωριό από την αρχαιότητα ως τα σήμερα έχει αλλάξει θέση πολλές φορές, και σε πολλά μέρη υπάρχουν τα χνάρια του παλιού χωριού. Λένε όμως πως μια φορά ήταν χτισμένο ως είκοσι λεφτά ανατολικότερα από επά που είναι σήμερο, και χωρίζετο σε δυο γειτονιές που λέγανε τη μια Λάκκους και την άλλη Λιβάδι.

Ανατολικά οι Λειβαδιώτες και Δυτικά οι Λακκιώτες. Κάποτε όμως οι δυο ετούτες γειτονιές τα βάλανε μεταξύ τους, επιαστήκανε στα οικογενειακά, κι' αρχίξανε να σφάζουνται και να σκοτώνουντε. Ο πόλεμος δεν κατέω πόσο καιρό εβάσταξε ,μουδέ και κιανείς κατέει να μου πει. Λένε μόνο πως όντε ν' εμπήκανε κι' εβγήκανε οι λογικοί τση περιφέρειας γ' η καλύτερα οντέ ν' εθεληματέψανε να τα' ακούσουνε ετούτους που μπήκανε στη μέση για να τσι συβάσου, η μια μπάντα είχε εκατό σκοτωμένους κι' η γι' άλλη ενενήντα εννιά. Εκειά λοιπόν εμπέρδευε η δουλειά.

Κι' η διαφορά του ενός σκοτωμένου έκανε να πάνε χαϊμένες ούλες οι προσπάθειες τσι επιτροπής. Ένας όμως από τούτους τσι ανθρώπους τσι μεσιτάδες που ήτανε πλια έξυπνος από τσι άλλους έσωσε την κατάσταση δημιουργώντας την ίδια στιγμή ένα φονικό επεισόδιο, με τη διαφορά πως το θύμα ήτανε ένα ζώο. Ήτανε κοντά του ένας σκύλος τον οποίο εσκότωσε και τους λεει: Νάτε μωρέ ενενήντα εννιά κι ένας ετούτος εκατό. Εκατό κι εκατό είστε εδά. Σαν και τούτο το σκύλο ετσά επήγαν ούλοι σας οι σκοτωμένοι.

 

Κλεψιές γυναικών 

Ακούσετέ μου εδά να σας σε πω για τσι κλεψιές των γυναικών μόνο για να μη με παρεξηγήσουνε εκείνοι οι λεβέντες που τσι κάμανε επιδής τα γεγονότα έρχονται σαν τα φρέσκα για κείνο δεν θα αναθηβάλω ονόματα. Ένας χωριανός μας απού ήτανε απού τσι πλια μερακλήδες αμπόλιασε μια κοπελιά σ' ένα γειτονικό μας χωριό Η κοπελιά ήτανε κι' αυτή και μερακλίνα και νοικοκυροπούλα Το βράδυ εκείνο ο λεβέντης μας λένε πως εμάζωξενε καμιά εξηνταρέ γαμουλιότες....
                                                  ---Αρχή---

Οι Κουρές

Επέρασενε ο Χειμώνας μπήκε ο Μάης και τελειώνει κιόλας. Οι ζέστες του καλοκαιριού μυρίζουν καλά κι' μας μας σέ καλέσανε οι βοσκοί να βγούμε στο μητάτο να τσι δούμε, και να τσ' αϊδάρωμε να κουρέψουν και τα οζά. Μαζί με μας απού καλέσανε καλιούνε κι' άλλους κουρίσκους μποκιάστρουσες, συγγενείς και φίλους το δάσκαλο του χωριού το Παπά και το σταθμάρχη. Παίρνουν αρκετό κρασί γιατί η μέρα τούτη είναι σαν να πούμε μια εορτή του μητάτου και δεν έχει κι' άλλη.

Είναι η μέρα της εβδομάδος Δευτέρα που έχουνε ορισμένη γιατί δεν κουρεύουνε παρά μόνο Δευτέρα και Τετάρτη .Ετούτες λεει ημέρες δεν έχουνε κακές ώρες, λένε οι βοσκοί. Πρίχου να καλοξημερώση παίρνομαι το αναβόλεμα για το βουνό. Και πόσο όμορφα αλήθεια είναι να βγεις στο βουνό πρωί- πρωί ετούτο τον καιρό. Και σε τούτο το βουνό του χωριού μας το Σελί, θα δεις στο βάθος τσ' ανατολής σαν μέσα απού τη θάλασσα, την ολόχρυση ανατολή του ήλιου. Θα πάρεις πρωινό βουνίσιο αεράκι που είναι πλημμυρισμένο από τσι χιλιών λογιών και μυριοσπαρμένων ανθακιών του βουνού, και ξεχωριστά τση μαλοτήρας και του κρίνου. Φτάξαμε στο μητάτο ,δεν μπροκάναμε να κάτσομε καλά καλά και μας σε φέρνουν το γιγούρτι. Σήμερο έχουνε πήξη περισσότερο για να δώσουνε να φάνε σε ούλους που θα 'ρθουνε πρώτοι. Τα οζά τα 'χουνε φέρει κι' αυτά και τα τριγυρίζουνε ούλοι.

Τωνέ φωνιάζουνε οι βοσκοί στη γλώσσα τους κι' εκείνα αμουλέρνουν για τη κούρτα. Οι κουρίσκοι είναι έτοιμοι με τα ψαλίδια στη χέρα, και το κούρεμα αρχινά όξω από το πορόκουρτο στην αρχή, κι 'στερα μέσα στη κούρτα. Μπαίνουν μέσα ένα δυο βοσκοί που γνωρίζουν τα οζά και τσι σαμές και πιάνουν ομπρός από τη σαμά που έχει τα πλιότερα οζά. Ένα-ένα οζό το βάνουν χάμες και με ένα γερό σπάο το αμπουζιάζουνε σφιχτά κι' απού τα τέσσερα πόδια, κι' ο κουρίσκος του βάνει γιαμιάς το ψαλίδι. Σα το κουρέψει από τη μια μπάντα το γυρίζει σιγά-σιγά και πλαγιάζει απάνω στα κομμένα μαλλιά του και το κουρεύει κι από την άλλη. Του λύνει ύστερα τα πόδια, παίρνει το σπαούλι στη χέρα ντου το κάνει προς τα όξω και φωνιάζει " οζό!! "………
                                                   ---Αρχή---

Του Τούρκου τα Παλούκια

Ετούτεσάς τσι ιστορίες μου τσι 'λεγενε ο μπάρμπας Μανωλιός και ΄γω τσ' άκουγα αχόρταγα σαν κι' αυτή που μου 'λεγε την ώρα που περνούσαμε τη ρίζα νιούς απότομου γρεμνού που το νε λέμε του "Τούρκου τα παλούκια". Επά εστάθηκε πάλι ο μπάρμπας Μανόλης ξάνοιγε το γρεμνό κι' ύστερα μου 'κανε την ιστορία. Πως μια φορά επέρνα από επά ένας Τούρκος και είδε τη μέλισσα απού 'τανε απάνω στο γρεμνό. Θωρείς τηνε τη τρύπα τση μέλισσας; Από κιά ΄τρεχε το μέλι κι έστασε κάτω, κι ήρχομέστανε οι βοσκοί, και βάναμε το ψωμί μας κι έστασε πάνω το μέλι και το τρώγαμε. Απείς την είδε όμως ο Τούρκος κι είδε να χύνεται όξω το μέλι είπε πως δεν κάνει να την αφήσει. Πελεκά ξύλα τα κάνει σαν καρφιά κι αρχινά να τα καρφώνει στο γρεμνό όπου έβριχνε τρύπες. Ο γρεμνός όμως ήτανε δύσκολος για τούτο εσκέφτηκε να τάξη του Άϊ Γιώργη να του βοηθήσει να βγει να πάρει το μέλι και να πάει του Αγίου το κερί. Εκάρφωνε τα καρφιά κι έκανε σκαλιά βγάνει το μέλι μα σαν εκατέβηκε αποσέρθη για σωματική ντου ανάγκη και είπε πως αφήνει αυτό στον Άγιο αντίς το κερί. Εθυμήθηκε όμως πως εξέχασε το μαχαίρι ντου απάνω στη μέλισσα και βγαίνει να το πάρει……….
                                                       ---Αρχή---

 

 Μαντατοφόρος   Οδύσσεια   Ιλιάδα   Ησίοδος   Μαθητής  Χάρος   Γιώργης   Τα Νέα μας  Ριζίτικα   Μαντινάδες   
Παρατσάφαρα του Γιώργη

 

Home