|
 |
Ver^sajne la prizorgo de la listo
da~uri^gos ^ce www.bonalingvo.it,
kiu grandparte bazi^gas sur ^gi
kaj en la diskutlistoj
http://groups.google.com/group/la-bona-lingvo?hl=eo
kaj
http://groups.google.com/group/la-bona-lingvo---redaktantoj?hl=eo
Kial fari komplike se eblas fari simple?
La suba listo certe ankoraù enhavas
multajn erarojn kaj mankojn, sed ^gi celas montri, ke nekompreneblajn a~u
"preciozajn" neologismojn oni povas anstata~uigi per pli fundamentaj a~u
simplaj vortkunmetoj.
Sendu viajn korektojn kaj aldonojn: 
adolesko
plenkreski^go
adolto
plenkreskulo, plenkreskinto?
aerodromo
flughaveno
afranko
sendokostoj
agariko
????? legomo ???
agivo
?????
agordo (muziko)
akordo
agresiva
agresema
agrikulturo/-isto
terkultivado/-isto
agro
kampo
akceli
rapidi^gi
ak^cento
elparolo, parolmaniero, akcento
akneo, aknozo
aknoha~uto
aldo (muziko)
alto
alero
ventotegmento
aleo??
irvojeto
alo
flugilo, flugilumo, flugilejo
ambiga, amigua
dusenca
analgetiko
dolormildigilo
andujo
intestokolbaso
animalo
besto
antro
kaverno, groto
apelo
nomvoko
aperta
malfermita
aprece
aprobi^gi
?????
aproksima
alproksimiga
apunto
monero(j)
arco (muziko)
(muzik)arketo
argano
?????? (FR grue, EN crane?)
arieso
vir^safo
ario
melodio
arkan^gelo
^cefan^gelo
asistanto
helpanto
ascendi
alsupri
asembleo
(politika) kunveno
astako
kankro
ateliero
laborgrupo, manlaborejo
a~ustera
severmora
a~utodidakte
memlerne, meminstrue
a~utoktono
pralo^ganto
a~utostrado
a~utostrato/^soseo/vojo
avio,
aviadilo, aeroplano flugma^sino (DE Flugzeug,
HU répülôgép)
baga^go
paka^jo
bagno
punlaborejo
bajto
bitoko
baloti/o
vo^cdoni/o
barbiro (EN
Barber) barbisto*, har(ar)isto, har(ar)tondisto,
frizisto
bariero
barilo
basa
malalta
basebalo,bazbalo
bazpilko
batonmar^sado
bastonmar^sado (el FR bâton)
bavi
salivumi
benigna
negrava?, nedan^gera
bestio
bestulo*
bido
globeto
bienalo
duonjara prezentado
bildstrio
bildrakonto
biri
pozicii^gi (^sipo)
bizneso
komerco, negoco
blinoj
rusaj patkukoj
bobelas
?
bobo
sportsledo*, sportglitveturilo
boino
vaska ^capo
boluso
pilolego
bordero
borda^jo
borduno
trivo^ca muziko
boso
^gibo
bovlo
???
bra^go, brezi
???arda^jo/-umi?
brevo
papa letero
brutto
malneto
budeno (FR boudin) sangokolbaso*
buleo, bullo
papa/re^ga dekreto
buroo
estraro
burso
monujo
buti
^cirka~ugrundumi (kreska^jon)
campo
(best)piedo, mana^co
celulo
^celo
centenario
centjari^go
ci
vi (Thou shalt not use "ci"!)
cicero
cicerona litertipo
cico, cicumo
mampinto, su^cilo
cimo (komputile)
(program)eraro
cirkelo
cirklilo (kiel liniilo)
cirkonspekta
singardema...
cirkuli
trafiki
ciro
vaksa^jo
cis
maltrans, ^ci-flanke
cunamo
(mara) ondego
^campanjo
^sa~umvino (FR ^campagne)
^campinjono,
^sampinjono pariza fungo, fungeto (FR champignon)
^canto
mezepoka pre^geja kanto
^cardo
hungara gastejo
^cet/^cetejo
babili/babilejo (EN to chat=babili)
^cibuko
turka pipo
^ci^cerono
urbogvidanto/-isto
^cipa
malmultekosta, etkosta
dampi (muziko)
mildigi, sufokigi
dampilo (aùto.)
fumtubo
dariolo
pastopo^so
datao/eno/umo
informo/-ero, donita^jo
da~ubo
barela breto
debuti
komenci
defetisto
pesimisto, malvenk-...
deklaracio
deklaro
demar^so
denco (muziko)
danco(-muziko)
desaponti
elrevigi, seniluziigi
descendi
desupri
deskribi
priskribi
desperi
malesperi
devanci
preterpasi/veturi, postlasi
diakrona
tratempa
diapozitivo
lumbildo
dificila
malfacila
di^gesto
resumo
di^gita
cifereca, numereca?
direkcio
estraro
dirigento
orkestrestro
dirko
^cie-^slosilo, super^slosilo
dirta
malpurega
disdegni
mal^sati
diskedo
disketo (malfermu unu: ^gi enhavas etan diskon)
diskoteko
diskejo
diskoo (muziko)
diskeja muziko
diskordo
malkonkordo
dismo
dekonimposto, dekona^jo (FR dîme)
dispensi
liberigi, sendevigi, sen^sar^gigi
dista
malproksima
diurno, dieno
tagnokto (24 horoj)
divizoro
dividnombro
djablo
malalta ^careto
dojeno
a^galtrangulo, pleja^gulo?
dokta
klerega, sciplena
domeno, domajno
interreta bien(nom)o
domicilo
lo^gloko
dozavo
dekduonfolia formato?
dragono
drako
dra^geo
sukermigdalo*
drivi, drajvi
drogmano
interpretisto, bu^stradukisto
dubelo
^sraubingo
dubli
sontraduki, duoblumi
dupo
trompeblulo
egotismo
memismo?
eksperto
fakulo, spertulo
ekspliki
klarigi
ekskuzi
pardonpeti, senkulpigi
ekspresa
rapida
ekvalizi (muziko)
egalig(um)i
emerituro
pensio
emigri
elmigri
empiro
imperia stilo
enga^gi
dungi
enorma
grandega, nenorme granda
ensembl(e)o
muzikgrupo
entjera (nombro)
tuta, senkoma ? (FR nombre entier)
entomologio
insektologio?
entreo
anta~uman^go
eosto,
easto, esto oriento
erco
mina^jo
erota
erotika
esameno
abelsvarmo, abelaro
eskalo
^stupetaro
eskarpeno
danco^suo
esperantofono
esperanto-parolanto (FR espérantophone)
establo
organizo, organiza^jo? ("establo": tipa eo-civita
esprimo)
estiel
kiel
estrado
podio (FR estrade)
e^safodo
??? mortpunejo/budo, mortigbudo, mortpodio
e~ufonie
belsone
evento
okaza^jo
evolucio
evoluo
fajlo (komputado)
dosiero, dokumento (EN file, HU fájl)
fakultato
fakejo* (fakultejo estas duonsolvo)
falva
helflavfela (FR couleur fauve)
fanto (kartludo)
?????
far
de
farmacio
apotekofako/scienco
farniento
nenifarado
fatraso
a^ca^jaro
febla
malforta (FR faible)
femala
in(seks)a
femina, feminena
ina
femuralo
femurosto
-fila
-^satanto? (kiel en rusofila)
flako
mar^ceto? (FR flaque)
flagrilo
sparkobastoneto
floto
^siparo (arbo->arbaro, ^sipo->^siparo)
fola
frenez(et)a
fonduso
fonda^jo
-fono
-parolanto
fornelo
kuirforno
forsto
arbaro
forstista
arbarfaka
fotelo
brakse^go
fragila
rompebla, malforta
fridujo
glaci^sranko
frisbio
^svebdisko*
friska
malvarmeta
frondo
bran^ceto
ftiro
pubopediko
funelo
enver^silo*
furgono
^sar^gveturilo
futbalo
piedpilko
futo
piedlongeco?
ga^go
garantia^jo
gambo?
kruro? la diferenco inter tiuj 2 varias la~u la libroj
gareno
leporsablejo
gastro
stomako
gatjo (HU gatya)
virkalsoneto a~u tipa vila^gana gambingo
gelo
frosto
gemuta
agrabla, hejmeca (DE gemütlich)
giri
^girumadi, turni^gadi
gjako, poefago
gruntbovo, tibeta bovo
glaco
vitro
glacea
glatita
gla^cero
glaciejo
glatiso
glacio, glacipluvo, glacitavolo
glebo
terbulo
glisi
flug^svebi
glittrogo
glitujo
globuso
terglobo
gluteo
sidvango
gofri
leddesegni
go^sisto
maldekstrulo
grefo
ungego (FR griffe)
grejso
sablo^stono (FR grès)
greso
herbo (EN grass)
grimpoframo
grimpostangoj
grioto
acida ^cerizo (FR griotte)
grivoj
lardopecetoj?, lardorosta^jo
groco
duondekduopo, sesopo
grondi
grundi (^sipo)
gubernatoro
guberniestro, registo
guno
junbovino
gurdo
turnorgeneto
gvardio/ano
gardistaro, gardisto
^genio
genio, feo, koboldo
^getkajo
^jetkajo?
ha^ci
streketumi
halan^go
^sercgalimatio, sensenca parolado
halfo (sporto)
mezulo?, ^sirmanto?, defendanto? (EN half)
halukso
pieda dikfingro
handbalo
manpilko
hardi
durigi, malmoligi
hati
malami (Johanson: "mi hatas neologismojn!")
ha~uli
^snurtiri
ha~uzo (muziko)
doma/hejma(-muziko) (EN house music)
hematemezo
sangvomado
herdo
cervaro ktp...
hida
malbelega
hidranto
akvejo?
hidro-
akvo-
hiko
malfacila^jo
hin^go
pordhoko
hipoka^stanarbo
^cevalka^stanarbo
hobalo
mirho
hobio
^satokupo
holdo (^sipo)
????
holmo
monteto
hordo
ara^co, a^cularo
horto
frukto^gardeno
hospitalo
malsanulejo (DE Krankenhaus)
hoso
mola tubo
humaneco
homaraneco
humuro
humoro????
hurti
albati^gegi
iglo
ne^gdomo
ilegala
kontra~ule^ga
inamika/inimika
malamika
indico (term.)
karakteriza^jo
inercio
senmoveco
informadiko
informatiko, komputado
infre
malsupre
iniciatoro
iniciatinto
inocento
senkulpulo, nemalbonulo
instepo
piedkolo, piedsupro
i^si
ili
jahurto
jogurto
jubili
^gojegi
jufto
rusa ledo
^jaluzio
lamen(ar)kurteno
^ju^juo
bagatela^jo
^jurio
^jugantaro
joviala
gajema
jupano
bienestro
kadeto
lernoficiro
kahekta, kaheksia
kadukin^ganta, velkanta, malsani^ganta?
kalcitri
kontra~ustar(eg)i (FR récalcitrant)
kalkuluso
korpo^stono*
kalmo
mara kvieto
kanelo (muziko)
sulketo de disko
kanistro
ferskatolo, ladskatolo
kanoniero
kanonisto
kanonizi
sanktigi
kanistro
fer???/ladskatolo
kantrio/kontre (muziko)
kampara (EN country music)
kanzono
kanteto* (FR gars/garçon, ours/ourson, chant/chanson
Grabowski prave tradukis la titlolon de la faman poemon de Verlaine: a~utuna
kanteto)
kapsiko?
papriko...
karaktro
preslitero
karaktraro
litertipo (komputado)
karbunklo
karbomalsano
kardino
pordohoko
kariljono
sonorilaro (FR carillon)
karjo
^cela kerno
karoo
??? (FR carreau)
kartuno
desegnofilmo (EN cartoon)
kasacio/i
ju^gorompo
kastrumo
romia tendaro
kasuleto
franca fazeola^jo (FR cassoulet)
katguto
kirurga fadeno (EN catgut)
kavo
groto
kazuo
konsciokazo
keksoj
kuketoj
kejloj
vesta^j----o?
kero (kartludo)
koro
kilo (^sipo)
???? (FR quille)
kiki
piedbati (EN to kick)
kirko
(kristana) pre^gejo
klabo
batilego, bastono, ludbastono (EN club)
klaroskuro
lumkontrasto
klavikordo
klavokordo???
kleo, klefo
muzika ^slosilo (FR clef)
klozeto
necesejo
klu^ci
^salti
knajpo
(germana) trinkejo (DE Kneipe)
knelo
fi^s/viandbuleto
kofrujo
paka^jujo
kojlo
dika intesto
koliero
kolringo (FR collier)
koltro
plugiltran^co, sulko???
komao
na~uontono????
komasacio
parcelgrupigo
komentarii
komenti
komikso
bildrakonto
kompano
kamarado, kunulo, samlaborulo (FR compagnon)
komparacii
kompari
kompostado
redaktado
komputoro/ero
komputilo
kon^certo
koncerto
konjugi
konjugacii
konsilio
konsilantaro
konstitui
formi
konstrukto
??????
konta^gi
transdoni, transdonebla malsano
konteksto
kunteksto
kontenero
...?ujo, transportujo
kontracipa
kontra~uida?
konuklo
^spinbastono
konvaleski
resani^g(ad)i
konvikti
ju^gpruvi
korako
korvo
kordorujo
??^stofo ....veluro
korono
suna krono
korteza
korteguma, kortegeca, afabla?
korveto (^sipo)
(kolizias kun "korvo") ...^sipo
ko^smaro
premson^go, son^ga^co
kovarda
malkura^ga (EN coward)
kralo
brutokorto?
kra^si
frakasi^gi (EN to crash)
kra~ulo
rampona^go (EN crawl signifas anka~u rampi)
kreivo, kreativeco kreemo,
kreopovo*
krespo
patkuko (FR crêpe)
krifo
ungego
krino
harego
kripo
bestman^gujo
krozo
^sipveturado/voja^go
kuluso
korpo^stono
kunfiksi
kunglui
kurta
mallonga
kuspi
????
kustardo
angla kremo
la^co
^su^snureto (FR lacet)
lakona
lancini
disradii
lanuga^jo
litkovrilego
la~udneso (muziko)
la~uteco (EN loudness)
lavabo, lavkuvo, lavopelvo
lavujo
lazo
kapto^snuro (EN lasso?)
liva
maldekstra
lekto
man^golito
legaco
hereda^jo
letaleco
mortigeco
levrelo
leporhundo
lici
esti permesita
linda
beleta
lineo
lirli
flustri
livida
pala
lombardi
garantiprunti?
lontana
malproksima
loza
malstrikta/malpremita?
lucerno
???? lanterno???
lukri
perlabori (monon)
lupeo
grandigilo
maato
^sipa suboficiro
magnetofono
surbendigilo
ma^jorio
plimulto
ma^joritato
plenkreskeco
maleo
(ligna) martelo (FR maillet)
maligna
malbona
mana^gmanto,
mene^gmento estraro, kondukaro, estrado, kondukado
manovrigi
movigi?
marono
ka^stano
maskla
vira
matineo
matena prezentado
mato
??? matraco ???
matutino
matena diservo
mat^co
(sporto) konkurso
mava
malbona
mediatoj
amaskomunikiloj, amasinformiloj
medicino
kuracado
melomanio
muzikomanio, muzik^sato
memuaro
memora^jaro (FR mémoires)
mena^gerio
bestaro? (FR ménagerie)
menstruoj
monata^joj (F, Z)
men
malpli
merdo
feka^jo (FR merde)
meretrico
prostituitino
mergi
enakvigi
merkatiko, marketingo
merkatado
meso
diservo
mikologio u?
fungofako, fungologio
minca
maldika, maldika
mini-
-et
ministerio
ministrejo
minoritato
neplena^geco, malplimulto
miokardio
kormuskolo
miriapodo
milpiedulo
mitralo
ma^sinpafilo
modl-
????
mokedo
tapi^soplanko (FR moquette)
momanto
momentumo? (fiziko)
mono-
unu-
monokromata
unukolora
monotona
unutona
mopedo
motorbicikleto
morbo
malsano
mortalo
mortidevulo, mortonto, maleterna
moskatelo
muskatvino
movimento
momento / parto de koncerto / koncertono
muldilo/muldi
formumilo/formumo
mungi
nazblovi
muskatelo
muskatvino
muzikalo
muzikteatra^jo
na
-n
nadlo
montrilo, pikilo
najlizi
najlumi
naveto
nazala
naza
negi
nei
nelge
anta~u ne longe
nen
neniel
neologismo
novradiko, novvorto, novformo
nervozi^gi
nervumi^gi
nita (Civito)
???
nitrogeno
azoto
noko
(kuirita) pastopeceto
noticoj
(mallongaj) nova^joj
nukleo
kerno
noci
malutili
ob^jektivo
celilo, celo
ob^jeti
kontra~udiri
oftalmogo
okulkuracisto
OK!
Bone! En ordo!
olda
maljuna
olim
iam, anta~ue, anta~ulonge
ortangulo?
rektangulo?
operaco
milita ????agado
orala
bu^sa
oran^gerio
oran^gejo (FR orangerie)
ornata
oficiala vesta^jo
osta^go
kaptito
otosalpingo
E~ustakia tubo
pado
vojeto, pa^sejeto
patrio
patrolando
parkere
(FR "par coeur") elkape, permemore, perkore
(anka~u
EN "by heart")
parfeo
^sa~umkrema glacia^jo (FR un parfait)
pargeto
lignoplanko
pario, parieto
flanko de likva^jujo
parlamento
landkongreso
paseo
pasinta^jo/eco
paspartuo
^cie^slosilo (vidu dirko) (FR passe-partout)
patezo
loka lingva^jo, lingveto, loklingvo (FR patois)
pedagogio
edukscienco
pediatro
infankuracisto
pej^gilo
po^smesa^gilo (EN pager)
pekli
salkonservi
pelilo (Komp.)
stirilo (EN driver), kontrolilo
pelmelo
mikskonfuzo (FR pêle-mêle)
penseo, violego
trikoloreto Z
pensionato
fra~ulinhejmo, knabinhejmo, studentinhejmo
peplomo
kovrilego, littukego, plumkovrilo, litkusenego
perkelto
hungara sa~ucoviando (HU pörkölt) ??ragout??
perlueto
kajsigno, "&"
penalo
punpiedbato (piedpilko) (EN penalty)
pendolo
balancilo, pendilo (FR pendule)
pesi, pesilo
pezmezuri, pezmezurilo
petrografio
^stonscienco
pezizi (mat. fiz.) pezumi
pigra
mallaborema, maldiligenta
pikselo (Komp.)
bildero, bildopunkto (EN pixel=Picture Element)
pil^cardo
sardino
pinastro
mara pino
pindo, pajnto
????? (mezurunuo por likva^joj) (EN pint)
pita
malgranda, eta
pit^co
tonalteco (EN pitch)
planto
kreska^jo
plasi
^sparloki (FR placer)
plonki (interreto) ?????
plumono
litkusenego, litkovrilego vd. peplomo (FR plumon)
pneo
pne~umatiko (FR pneu)
pobo, poupo
^sipvosto (FR poupe)
poeno
????? (ludo)
pojno
manradiko (FR poignet)
polekso
dikfingro
politeismo
plurdiismo
polmo
manebeno?, manplato
pomelo
tenilo
poka
malmulta
postkropo
ma^costomako, poststomako
prato
herbejo
prefaco
anta~uparolo
preferi ion al io
pli ^sati ion ol io (tiu "al" estas idiotismo)
premiero
unua prezentado
premjero
^cefministro
preventi
malhelpi (EN to prevent)
prezidento
(^stat)prezidanto, Prezidanto kun granda "P"
prezidio
prezidejo, estraro
primara
unuaranga
primavero
printempo
primuso
varmigilo, kuirileto
printi
presi (EN to print)
priseko
privata sektoro (HU maszek magány szektor)
prizono
malliberejo (FR prison)
procento
elcent(a^j)o (DE Prozent, FR pourcentage, EN percentage)
prodo
...kavaliro?
produktiva
produktpova?
prohibi
malpermisi
prolongi
plida~urigi
prompta
vigla, tujagema
proprieti
posedi
provosto
policestro (FR prévôt?)
pruo
^sipkapo (FR la proue)
pu
ursido? urseto? (EN Winnie the pooh)
pugo
posta^jo
pullo, poulo
????rezervejo (EN pool)
pululi
svarmi (FR pululer?)
puntilio
punkt(preciz)emo?
purpura
viola
radiatoro
hejtilo
ra^go
hinda re^go
rakedo (sporto)
batilo (DE Schläger, HU ûtô)
rako
bestman^gujo
raktro
litertiparo
ramo
enrompilego????
raro
malofta, valora (FR, EN rare)
raslo
^gemo, ???? (FR râle)
rastro
plugileto, sarkilo ???
ra~undejo
areno (EN round)
rebo
vinbertrunko (DE Reben)
recikli
recirklumi
redakcio
redaktejo
redaktoro
redaktisto, redaktanto
Redemptoro
Savinto
refleksio
pripenso?
refreno
rekanta^jo (FR refrain)
reglamento (Civit.)regularo
reklamacio/i
plendo/i
reko
stango (sporto?)
relajsi
plusendi (EN to relay)
remburse
repage (FR rembourser)
renonci
rezigni (FR renoncer)
renoma
fama
reparacio
^suldopago
repelenzo?
malallogilo
responsi
respondeci pri
responsulo
respondeculo
resurekti
revivi^gi
resurc/so
???,???fonto (FR, EN ressource)
retikulo
mansak(et)o
retrato/i
elpreno/i (FR retrait?)
retreto
retropa^so??, malatako (FR retraite)
rezultato
rezulto
rikordoj
registra^joj (EN record)
rilativo
???? (gramatiko)
rimorso
konsciencripro^co (FR remord)
riporti, reporteri raporti
(gazeta raportisto)
riposti
rebati (FR riposter)
ritmenbluso (muziko)
ritmo kaj bluso (EN rythm and blues)
rivolui
rojo
rivereto
ronda~uo
rondpoemo
rosino
sekvinbero, seka vinbero
roto
ta^cmento?
roverso
refaldo
ru^jo
lipo^sminko, lipru^go
rulsketiloj
rul^suoj
rundo
rondvojo
rungo
stango^stupo
rura
kampara, malurba
sakrala
sankta, malprofana
salpingo
utera tubo
salubra
saniga, nemalsaniga, sanpura (FR salubre)
salveto
bu^stuko, salivtuko (HU szalveta?)
sarki
???
sarmento
vinberbran^co
sefo
sekur^sranko/kofro (EN safe)
sekretariato
sekretariejo
sekundara
duaranga (FR secondaire)
semaforo
trafiklumo
semestro
duonjaro
senjoro, sioro
Sinjoro, grandsinjoro, mo^sto
sensaco (fil.)
sentumado
sensivo
sentebleco
senso
sentumo
sentinelo
gardstaranto (FR sentinelle)
separi
disigi
servico
teleraro, man^gilaro (FR service de table)
servila
troservema, servemega
serviro (sporto)
servo
simultana
samtempa
sinistra
malbona~ugura
sinki
subakvi^gi (EN to sink)
sinuo
kurbo
siro
(re^ga) mo^sto (EN sir)
sito
loko, ejo, lo^gloko
skabelo
piedripozilo, piedse^go
skafaldo
?????
sketo
glitilo (EN skate)
skettabulo
rulbreto* (EN skateboard board=tabulo sed anka~u breto)
sketejo
rulbretejo
skipo
->teamo,ta^cmento
skoldi
malla~ud(eg)i
skotero
motorbicikleto?
skovelo
????? (tekn.)
skrapgumo
vi^sgumo
skualo
mallongda~ura ventego
skuti/ilo
???/rulilo?
slabo
????
snufi
enspiri, ennazi
sob
malsupren, suben
softa
malla~uta (EN soft)
sombra
mallumperspektiva????, malhela
sor
supren
sori, soari
kreski, supren iri
spagato
??? diskrurado??(gimnastiko)
spajro
turpinto de pre^gejo
specio
speco
specialisti
??? speciali^gis faki^gi???
spino (fiziko)
(kolizias kun la vertebraro)
(partikla?)rotacio? ^spino?(metafore)
spontanea, sponta
spontana
spurto
rapidi^go
stalo
...-ejo porkejo, ^cevalejo ktp...
stalono
vir^cevalo
stamfi
piedkoler(um)i?
staplo??
kunkro^cilo, kunkro^cigilo (vidu vink##)
stativo
starigilo
stavo
akvejeto
stevardo/ino
aerservisto/ino* (EN steward)
stif-
duon-, eduk-
stilzoj
longkruriloj
stoko
provizo, provizejo, reservo
stovo
hejtilo
streta
mallar^ga
studento
studanto
stuka^co
denoncul(a^c)o
stufa^jo
???? (speco de man^gajo, supo???)
substrato
subtavolo
suflori, sufloro
flustri, flustristo
sufleo
puf...
sugestia
suito
muziksekvo
sukcedi
sekvi
sukuri
ekkuraci, unua helpo
suro
tibiviando (Z)
suspiri
sopir^gemi, vespiri
svaga
malpreciza
svetro, svetero
^svitpulovero?, trikotjaketo
svingilo
balancilo
^saho
persa re^go
^salmo
trinkotigo?, trinkopajlo
^samo
^camoha~uto
^samoto
malbona grundo
^sarifo
araba princo
^sedo
^sirmejo
^selko
(pantalon)tenilo
^slagro
sukceskanto, furora^jo (HU sláger el DE?)
^slemilo
napokapo, mallertulo
^smaco
la~uta kiso
^sorbeto
fruktoglacia^jo (FR sorbet)
^soso, sproso
bur^gono
^soto
piedbato (EN shot)
^spalo
rejlobreto, fervoja breto
^spato
fosilo
^sproso
vitreroligno?????
^spuro
rejldistanco, fervoja lar^geco
^sriki
ekkrii (EN shreek?)
^sutro
lignokurteno?
^svabri
balai
tajpi
enklavi
talono (ekon.)
pruvkupono
tampono
^stopvato
tan^gi
tangenti
tantiemo
a~utorrajto
tapiserio
murtapi^so (FR tapisserie)
tarda
malfrua
tartali
balbuti, ripetbalbuti
telekomandilo
distanc^saltilo (FR télécommande), kanalumilo
televizio
televido, televidilo (HU televizió)
telko
po^stelefono
tembro
tonkoloro (FR timbre)
tendro
(fajro~) ????
tenso (gram.)
tempo
tepiduloj
?????
teologo
di-..., difakulo ?
tiparo
litertipo
tipografiaj eraroj preseraroj
tili
disfibri
timida
timema, sin^gena, ru^gi^gema
toasto
?????
tornistro
dorsosako
torni, tornisto
lignoturni, lignoturnisto
trampo
senhejmulo (EN tramp)
tredi
enfadeni???
trefo (kartoludo)
trifolio (FR trèfle)
trenco (muziko)
tranco(-muziko) (EN transe)
tribunuso
tribunulo?
triflo
???? speco de deserto???
trista
malgaja
trivi
eluzi
tu^co
^cina inko
turneo (teatro)
rondiro
ublieto
forgeskelo, punkelo (FR oubliette)
uesto,
ùesto,vestro, westo okcidento
unito
unuo
uverturo
malfermo
uvo, tra~ubo
vinbero
uzanco
uzo, uzado, uzkutimo
vajco
^sra~ubtenilo
vaka
malplena
vakero
bovisto, bovgardisto
valeto
^cambristo
valga
tondilkrura, kurbakrura
vando
muro (DE Wand)
varietato
varia^jo
varieteo
variaj kantoj
varleto, knapo
tenpeco
varperoj
vatro
hejtilo
vatto, vato, ùato,
wato, vùato Watt, wato
vefto
(^stofo)???????
vegeta^jo
kreska^jo
veldi
?????
veltabulo
velbreto* (EN board=tabulo sed ankau ~breto)
vetolilo (aùto.)
ventumilo
vepro
pikarbusto
vertago
melhundo?
vertico?
vertrago, levrelo
leporhundo
veselo
^sip(eg)o? (EN vessel)
vespereo
vespera prezentado
vestiblo
?????
vicrado (a~uto.)
kromrado
vigili
maldormgardi????
vin^co
tirilo (FR treuil, EN win^c)
vinkto
kunkro^cilo
vinkulo "{"
???? pinta parentezo
violenta
perforta (FR, EN violent)
vizio
vida^jo, vid^sajno????
vizuala
vida
volejbalo
retpilko (EN volleyball)
vorko
konstrua^jego, konstruverko
vrako
^sip/flugma^sin-resta^jo (EN wrack)
-io
-ujo/lando (Svislando, Pollando, Nederlando)
zapi
kanalumi (televido)
zoo
best^gardeno
zono (malsano)
zostero
* TS
^Ce la kreado de detalaj te^hnikaj vortaroj
la specialistoj devas sin gvidi je tiuj samaj reguloj, la~u kiuj oni kreas
ilin en ^ciuj lingvoj, t. e. :
1) Anta~u ^cio oni demandas sin, ^cu
tia vorto ne ekzistas jam en la komuna lingvo; ekzemple, se velocipedisto
bezonas la vorton "rado", li kompreneble ne kreos novan vorton, sed prenos
la vorton ekzistantan jam en la komuna vortaro.
2) Se oni scias, ke la bezonata vorto
ankora~u ne ekzistas, t. e. simple ne estis ankorau uzata, oni penas krei
la vorton el la aliaj radikaj vortoj, kiuj jam ekzistas en la lingvo.
Ekzemple, se en ia juna lingvo la unuan fojon devas aperi matematika verko,
la verkanto, bezonante esprimi ekzemple "multobligi", "dividato", au "triangulo",
kreos tiujn vortojn facile el la vortoj jam ekzistantaj en la vortaro.
3) [nur tiam uzi novan radikon, uzante
internacian formon au ^cerpante el naciaj lingvoj]
Eltiro el privata letero de L. Zamenhof al Nikolaj Afrikanovi^c Borovko
[...]
Unu fojon, kiam mi estis en la 6-a a~u
7-a klaso de la gimnazio, mi okaze
turnis la atenton al la surskribo "S^vejcarskaja"*,
kiun mi jam multajn
fojojn vidis, kaj poste al la elpenda^jo
"Konditorskaja".** Tiu ^ci
"skaja" ekinteresis min kaj montris al
mi, ke la sufiksoj donas la eblon el
unu vorto fari aliajn vortojn, kiujn oni
ne devas aparte ellernadi. Tiu ^ci
penso ekposedis min tute, kaj mi subite
eksentis la teron sub la piedoj. Sur
la terurajn grandegulajn vortarojn
falis radio de lumo, kaj ili komencis
rapide malgrandi^gi anta~u miaj okuloj.
"La problemo estas solvita!" -- diris mi
tiam. Mi kaptis la ideon pri
sufiksoj kaj komencis multe labori en
tiu ^ci direkto. Mi komprenis, kian
grandan signifon povas havi por la lingvo
konscie kreata la plena uzado de
tiu forto, kiu en lingvoj naturaj efikis
nur parte, blinde, neregule kaj
neplene. Mi komencis kompari vortojn,
ser^ci inter ili konstantajn,
difinitajn rilatojn kaj ^ciutage mi
for^jetadis el la vortaro novan
grandegan serion da vortoj, anstata~uigante
tiun ^ci grandegon per unu
sufikso, kiu signifis certan rilaton.
Mi
rimarkis tiam, ke tre granda amaso
da vortoj pure radikaj (ekz.
"patrino", "mallar^ga", "tran^cilo" k.t.p.)
povas esti facile transformitaj en
vortojn formitajn kaj malaperi el la
vortaro.
[...]
* Pordistejo
** Sukera^jejo
Opinio de Teo JUNG (la
fondinto de la semajna gazeto "Heroldo de Esperanto" ) NOVA!
"^Cu por la vortfarado oni la~ueble
devus eluze utiligi prefiksojn kaj sufiksojn, a~u ^cu oni devus enkonduki
amason da novaj radikoj, t.e. ^ciam pli multe da neologismoj? ^Cu zorgi,
ke la lingvo ricevu kiel eble plej grandan nombron da lernantoj kaj uzantoj,
a~u per dikaj gramatikoj kaj multmiloj da novaj radikoj, superante e^c
naciajn lingvojn, imponi la sinjorojn filologojn kaj lingvistojn? Mi
timas, ke ni trovi^gas iomete (^cu nur iomete?) sur la dua alternativa
vojo. Almena~u mi persone, eble pro mia a^go, jam ne komprenas iujn "modernajn"
tekstojn tieldire Esperantajn. Eble mi fari^gis por tio tro stulta. Sed
mi supozas, ke niaj nunaj (tro) plenaj gramatikoj, niaj imponaj novaj
vortaregoj pli fortimigas novajn lernontojn kaj uzontojn ol allogi
[-as] ilin kaj nian la~udatan modernan literaturon admiras precipe
iliaj farintoj kaj farantoj mem."
^Ciu ^Ciun p. 385
Estas interesa fakto, ke nuntempa projekto
de Esperanta Literatura Enciklopedio ricevis la titolon "ELITEN".
^Sajnas, ke la celo de Waringhien estis
verki samdikan vortaron kiel tiuj de la naciaj lingvoj. Li ne komprenis
la kunmeteblecon de la internacia lingvo. Tio jam vidi^gas en la titolo:
vortaro por kunmetema lingvo ne povas esti "plena". PIV abundas je francismoj.
Por multaj konceptoj oni simple prenis la francan radikon kaj aldonis "o".
PIV
eble proksimigis esperanton al la naciaj lingvoj sed certe malproksimigis
^gin de la rolo de INTERnacia lingvo.
Tio ne estus problemego se ekzistus aliaj pli bonaj vortaroj. Beda~urinde PIV havas monopolon. Pro tio la homoj rigardas PIV-on kiel leksikologian biblion. Kaj tuj foliumas ^gin anstata~u mem pripensi kion ili vere volas esprimi kaj ^cu ne eblus diri tion per fundamentaj radikoj kaj afiksoj.
La duono de PIV estas nenecesa kaj e^c malutila balasto por lingvo INTERnacia.
Oni nur povas konsili uzi pli multe sian cerbon kaj malpli PIV-on.
Espereble la nova versio de PIV ne aldonos ankora~u pli da balasto, kaj espereble la reviziantoj tralegis la libron "la bonan lingvon" de Claude PIRON.
Alikaze PIV restos "Preska~u Ido Vortaro".
La idistoj estas inter ni!
Propono: ^ciu, kiu enkondukas nenecesan
neologismon en la lingvon pagu ^ciujare monsumeton al UEA. ;)
