|
 |
Vers`ajne la prizorgo de la listo
dau`rig`os c`e www.bonalingvo.it,
kiu grandparte bazig`as sur g`i
kaj en la diskutlistoj
http://groups.google.com/group/la-bona-lingvo?hl=eo
kaj
http://groups.google.com/group/la-bona-lingvo---redaktantoj?hl=eo
Kial fari komplike se eblas fari simple?
La suba listo certe ankoraù enhavas
multajn erarojn kaj mankojn, sed g`i celas montri, ke nekompreneblajn au`
"preciozajn" neologismojn oni povas anstatau`igi per pli fundamentaj au`
simplaj vortkunmetoj.
Sendu viajn korektojn kaj aldonojn: 
adolesko
plenkreskig`o
adolto
plenkreskulo, plenkreskinto?
aerodromo
flughaveno
afranko
sendokostoj
agariko
????? legomo ???
agivo
?????
agordo (muziko)
akordo
agresiva
agresema
agrikulturo/-isto
terkultivado/-isto
agro
kampo
akceli
rapidig`i
akc`ento
elparolo, parolmaniero, akcento
akneo, aknozo
aknohau`to
aldo (muziko)
alto
alero
ventotegmento
aleo??
irvojeto
alo
flugilo, flugilumo, flugilejo
ambiga, amigua
dusenca
analgetiko
dolormildigilo
andujo
intestokolbaso
animalo
besto
antro
kaverno, groto
apelo
nomvoko
aperta
malfermita
aprece
aprobig`i
?????
aproksima
alproksimiga
apunto
monero(j)
arco (muziko)
(muzik)arketo
argano
?????? (FR grue, EN crane?)
arieso
virs`afo
ario
melodio
arkang`elo
c`efang`elo
asistanto
helpanto
ascendi
alsupri
asembleo
(politika) kunveno
astako
kankro
ateliero
laborgrupo, manlaborejo
au`stera
severmora
au`todidakte
memlerne, meminstrue
au`toktono
pralog`anto
au`tostrado
au`tostrato/s`oseo/vojo
avio,
aviadilo, aeroplano flugmas`ino (DE Flugzeug,
HU répülôgép)
bagag`o
pakaj`o
bagno
punlaborejo
bajto
bitoko
baloti/o
voc`doni/o
barbiro (EN
Barber) barbisto*, har(ar)isto, har(ar)tondisto,
frizisto
bariero
barilo
basa
malalta
basebalo,bazbalo
bazpilko
batonmars`ado
bastonmars`ado (el FR bâton)
bavi
salivumi
benigna
negrava?, nedang`era
bestio
bestulo*
bido
globeto
bienalo
duonjara prezentado
bildstrio
bildrakonto
biri
poziciig`i (s`ipo)
bizneso
komerco, negoco
blinoj
rusaj patkukoj
bobelas
?
bobo
sportsledo*, sportglitveturilo
boino
vaska c`apo
boluso
pilolego
bordero
bordaj`o
borduno
trivoc`a muziko
boso
g`ibo
bovlo
???
brag`o, brezi
???ardaj`o/-umi?
brevo
papa letero
brutto
malneto
budeno (FR boudin) sangokolbaso*
buleo, bullo
papa/reg`a dekreto
buroo
estraro
burso
monujo
buti
c`irkau`grundumi (kreskaj`on)
campo
(best)piedo, manac`o
celulo
c`elo
centenario
centjarig`o
ci
vi (Thou shalt not use "ci"!)
cicero
cicerona litertipo
cico, cicumo
mampinto, suc`ilo
cimo (komputile)
(program)eraro
cirkelo
cirklilo (kiel liniilo)
cirkonspekta
singardema...
cirkuli
trafiki
ciro
vaksaj`o
cis
maltrans, c`i-flanke
cunamo
(mara) ondego
c`ampanjo
s`au`mvino (FR c`ampagne)
c`ampinjono,
s`ampinjono pariza fungo, fungeto (FR champignon)
c`anto
mezepoka preg`eja kanto
c`ardo
hungara gastejo
c`et/c`etejo
babili/babilejo (EN to chat=babili)
c`ibuko
turka pipo
c`ic`erono
urbogvidanto/-isto
c`ipa
malmultekosta, etkosta
dampi (muziko)
mildigi, sufokigi
dampilo (aùto.)
fumtubo
dariolo
pastopos`o
datao/eno/umo
informo/-ero, donitaj`o
dau`bo
barela breto
debuti
komenci
defetisto
pesimisto, malvenk-...
deklaracio
deklaro
demars`o
denco (muziko)
danco(-muziko)
desaponti
elrevigi, seniluziigi
descendi
desupri
deskribi
priskribi
desperi
malesperi
devanci
preterpasi/veturi, postlasi
diakrona
tratempa
diapozitivo
lumbildo
dificila
malfacila
dig`esto
resumo
dig`ita
cifereca, numereca?
direkcio
estraro
dirigento
orkestrestro
dirko
c`ie-s`losilo, supers`losilo
dirta
malpurega
disdegni
mals`ati
diskedo
disketo (malfermu unu: g`i enhavas etan diskon)
diskoteko
diskejo
diskoo (muziko)
diskeja muziko
diskordo
malkonkordo
dismo
dekonimposto, dekonaj`o (FR dîme)
dispensi
liberigi, sendevigi, sens`arg`igi
dista
malproksima
diurno, dieno
tagnokto (24 horoj)
divizoro
dividnombro
djablo
malalta c`areto
dojeno
ag`altrangulo, plejag`ulo?
dokta
klerega, sciplena
domeno, domajno
interreta bien(nom)o
domicilo
log`loko
dozavo
dekduonfolia formato?
dragono
drako
drag`eo
sukermigdalo*
drivi, drajvi
drogmano
interpretisto, bus`tradukisto
dubelo
s`raubingo
dubli
sontraduki, duoblumi
dupo
trompeblulo
egotismo
memismo?
eksperto
fakulo, spertulo
ekspliki
klarigi
ekskuzi
pardonpeti, senkulpigi
ekspresa
rapida
ekvalizi (muziko)
egalig(um)i
emerituro
pensio
emigri
elmigri
empiro
imperia stilo
engag`i
dungi
enorma
grandega, nenorme granda
ensembl(e)o
muzikgrupo
entjera (nombro)
tuta, senkoma ? (FR nombre entier)
entomologio
insektologio?
entreo
antau`mang`o
eosto,
easto, esto oriento
erco
minaj`o
erota
erotika
esameno
abelsvarmo, abelaro
eskalo
s`tupetaro
eskarpeno
dancos`uo
esperantofono
esperanto-parolanto (FR espérantophone)
establo
organizo, organizaj`o? ("establo": tipa eo-civita
esprimo)
estiel
kiel
estrado
podio (FR estrade)
es`afodo
??? mortpunejo/budo, mortigbudo, mortpodio
eu`fonie
belsone
evento
okazaj`o
evolucio
evoluo
fajlo (komputado)
dosiero, dokumento (EN file, HU fájl)
fakultato
fakejo* (fakultejo estas duonsolvo)
falva
helflavfela (FR couleur fauve)
fanto (kartludo)
?????
far
de
farmacio
apotekofako/scienco
farniento
nenifarado
fatraso
ac`aj`aro
febla
malforta (FR faible)
femala
in(seks)a
femina, feminena
ina
femuralo
femurosto
-fila
-s`atanto? (kiel en rusofila)
flako
marc`eto? (FR flaque)
flagrilo
sparkobastoneto
floto
s`iparo (arbo->arbaro, s`ipo->s`iparo)
fola
frenez(et)a
fonduso
fondaj`o
-fono
-parolanto
fornelo
kuirforno
forsto
arbaro
forstista
arbarfaka
fotelo
brakseg`o
fragila
rompebla, malforta
fridujo
glacis`ranko
frisbio
s`vebdisko*
friska
malvarmeta
frondo
branc`eto
ftiro
pubopediko
funelo
envers`ilo*
furgono
s`arg`veturilo
futbalo
piedpilko
futo
piedlongeco?
gag`o
garantiaj`o
gambo?
kruro? la diferenco inter tiuj 2 varias lau` la libroj
gareno
leporsablejo
gastro
stomako
gatjo (HU gatya)
virkalsoneto au` tipa vilag`ana gambingo
gelo
frosto
gemuta
agrabla, hejmeca (DE gemütlich)
giri
g`irumadi, turnig`adi
gjako, poefago
gruntbovo, tibeta bovo
glaco
vitro
glacea
glatita
glac`ero
glaciejo
glatiso
glacio, glacipluvo, glacitavolo
glebo
terbulo
glisi
flugs`vebi
glittrogo
glitujo
globuso
terglobo
gluteo
sidvango
gofri
leddesegni
gos`isto
maldekstrulo
grefo
ungego (FR griffe)
grejso
sablos`tono (FR grès)
greso
herbo (EN grass)
grimpoframo
grimpostangoj
grioto
acida c`erizo (FR griotte)
grivoj
lardopecetoj?, lardorostaj`o
groco
duondekduopo, sesopo
grondi
grundi (s`ipo)
gubernatoro
guberniestro, registo
guno
junbovino
gurdo
turnorgeneto
gvardio/ano
gardistaro, gardisto
g`enio
genio, feo, koboldo
g`etkajo
j`etkajo?
hac`i
streketumi
halang`o
s`ercgalimatio, sensenca parolado
halfo (sporto)
mezulo?, s`irmanto?, defendanto? (EN half)
halukso
pieda dikfingro
handbalo
manpilko
hardi
durigi, malmoligi
hati
malami (Johanson: "mi hatas neologismojn!")
hau`li
s`nurtiri
hau`zo (muziko)
doma/hejma(-muziko) (EN house music)
hematemezo
sangvomado
herdo
cervaro ktp...
hida
malbelega
hidranto
akvejo?
hidro-
akvo-
hiko
malfacilaj`o
hing`o
pordhoko
hipokas`tanarbo
c`evalkas`tanarbo
hobalo
mirho
hobio
s`atokupo
holdo (s`ipo)
????
holmo
monteto
hordo
arac`o, ac`ularo
horto
fruktog`ardeno
hospitalo
malsanulejo (DE Krankenhaus)
hoso
mola tubo
humaneco
homaraneco
humuro
humoro????
hurti
albatig`egi
iglo
neg`domo
ilegala
kontrau`leg`a
inamika/inimika
malamika
indico (term.)
karakterizaj`o
inercio
senmoveco
informadiko
informatiko, komputado
infre
malsupre
iniciatoro
iniciatinto
inocento
senkulpulo, nemalbonulo
instepo
piedkolo, piedsupro
is`i
ili
jahurto
jogurto
jubili
g`ojegi
jufto
rusa ledo
j`aluzio
lamen(ar)kurteno
j`uj`uo
bagatelaj`o
j`urio
j`ugantaro
joviala
gajema
jupano
bienestro
kadeto
lernoficiro
kahekta, kaheksia
kaduking`anta, velkanta, malsanig`anta?
kalcitri
kontrau`star(eg)i (FR récalcitrant)
kalkuluso
korpos`tono*
kalmo
mara kvieto
kanelo (muziko)
sulketo de disko
kanistro
ferskatolo, ladskatolo
kanoniero
kanonisto
kanonizi
sanktigi
kanistro
fer???/ladskatolo
kantrio/kontre (muziko)
kampara (EN country music)
kanzono
kanteto* (FR gars/garçon, ours/ourson, chant/chanson
Grabowski prave tradukis la titlolon de la faman poemon de Verlaine: au`tuna
kanteto)
kapsiko?
papriko...
karaktro
preslitero
karaktraro
litertipo (komputado)
karbunklo
karbomalsano
kardino
pordohoko
kariljono
sonorilaro (FR carillon)
karjo
c`ela kerno
karoo
??? (FR carreau)
kartuno
desegnofilmo (EN cartoon)
kasacio/i
jug`orompo
kastrumo
romia tendaro
kasuleto
franca fazeolaj`o (FR cassoulet)
katguto
kirurga fadeno (EN catgut)
kavo
groto
kazuo
konsciokazo
keksoj
kuketoj
kejloj
vestaj`----o?
kero (kartludo)
koro
kilo (s`ipo)
???? (FR quille)
kiki
piedbati (EN to kick)
kirko
(kristana) preg`ejo
klabo
batilego, bastono, ludbastono (EN club)
klaroskuro
lumkontrasto
klavikordo
klavokordo???
kleo, klefo
muzika s`losilo (FR clef)
klozeto
necesejo
kluc`i
s`alti
knajpo
(germana) trinkejo (DE Kneipe)
knelo
fis`/viandbuleto
kofrujo
pakaj`ujo
kojlo
dika intesto
koliero
kolringo (FR collier)
koltro
plugiltranc`o, sulko???
komao
nau`ontono????
komasacio
parcelgrupigo
komentarii
komenti
komikso
bildrakonto
kompano
kamarado, kunulo, samlaborulo (FR compagnon)
komparacii
kompari
kompostado
redaktado
komputoro/ero
komputilo
konc`erto
koncerto
konjugi
konjugacii
konsilio
konsilantaro
konstitui
formi
konstrukto
??????
kontag`i
transdoni, transdonebla malsano
konteksto
kunteksto
kontenero
...?ujo, transportujo
kontracipa
kontrau`ida?
konuklo
s`pinbastono
konvaleski
resanig`(ad)i
konvikti
jug`pruvi
korako
korvo
kordorujo
??s`tofo ....veluro
korono
suna krono
korteza
korteguma, kortegeca, afabla?
korveto (s`ipo)
(kolizias kun "korvo") ...s`ipo
kos`maro
premsong`o, song`ac`o
kovarda
malkurag`a (EN coward)
kralo
brutokorto?
kras`i
frakasig`i (EN to crash)
krau`lo
ramponag`o (EN crawl signifas ankau` rampi)
kreivo, kreativeco kreemo,
kreopovo*
krespo
patkuko (FR crêpe)
krifo
ungego
krino
harego
kripo
bestmang`ujo
krozo
s`ipveturado/vojag`o
kuluso
korpos`tono
kunfiksi
kunglui
kurta
mallonga
kuspi
????
kustardo
angla kremo
lac`o
s`us`nureto (FR lacet)
lakona
lancini
disradii
lanugaj`o
litkovrilego
lau`dneso (muziko)
lau`teco (EN loudness)
lavabo, lavkuvo, lavopelvo
lavujo
lazo
kaptos`nuro (EN lasso?)
liva
maldekstra
lekto
mang`olito
legaco
heredaj`o
letaleco
mortigeco
levrelo
leporhundo
lici
esti permesita
linda
beleta
lineo
lirli
flustri
livida
pala
lombardi
garantiprunti?
lontana
malproksima
loza
malstrikta/malpremita?
lucerno
???? lanterno???
lukri
perlabori (monon)
lupeo
grandigilo
maato
s`ipa suboficiro
magnetofono
surbendigilo
maj`orio
plimulto
maj`oritato
plenkreskeco
maleo
(ligna) martelo (FR maillet)
maligna
malbona
manag`manto,
meneg`mento estraro, kondukaro, estrado, kondukado
manovrigi
movigi?
marono
kas`tano
maskla
vira
matineo
matena prezentado
mato
??? matraco ???
matutino
matena diservo
matc`o
(sporto) konkurso
mava
malbona
mediatoj
amaskomunikiloj, amasinformiloj
medicino
kuracado
melomanio
muzikomanio, muziks`ato
memuaro
memoraj`aro (FR mémoires)
menag`erio
bestaro? (FR ménagerie)
menstruoj
monataj`oj (F, Z)
men
malpli
merdo
fekaj`o (FR merde)
meretrico
prostituitino
mergi
enakvigi
merkatiko, marketingo
merkatado
meso
diservo
mikologio u?
fungofako, fungologio
minca
maldika, maldika
mini-
-et
ministerio
ministrejo
minoritato
neplenag`eco, malplimulto
miokardio
kormuskolo
miriapodo
milpiedulo
mitralo
mas`inpafilo
modl-
????
mokedo
tapis`oplanko (FR moquette)
momanto
momentumo? (fiziko)
mono-
unu-
monokromata
unukolora
monotona
unutona
mopedo
motorbicikleto
morbo
malsano
mortalo
mortidevulo, mortonto, maleterna
moskatelo
muskatvino
movimento
momento / parto de koncerto / koncertono
muldilo/muldi
formumilo/formumo
mungi
nazblovi
muskatelo
muskatvino
muzikalo
muzikteatraj`o
na
-n
nadlo
montrilo, pikilo
najlizi
najlumi
naveto
nazala
naza
negi
nei
nelge
antau` ne longe
nen
neniel
neologismo
novradiko, novvorto, novformo
nervozig`i
nervumig`i
nita (Civito)
???
nitrogeno
azoto
noko
(kuirita) pastopeceto
noticoj
(mallongaj) novaj`oj
nukleo
kerno
noci
malutili
obj`ektivo
celilo, celo
obj`eti
kontrau`diri
oftalmogo
okulkuracisto
OK!
Bone! En ordo!
olda
maljuna
olim
iam, antau`e, antau`longe
ortangulo?
rektangulo?
operaco
milita ????agado
orala
bus`a
orang`erio
orang`ejo (FR orangerie)
ornata
oficiala vestaj`o
ostag`o
kaptito
otosalpingo
Eu`stakia tubo
pado
vojeto, pas`ejeto
patrio
patrolando
parkere
(FR "par coeur") elkape, permemore, perkore
(ankau`
EN "by heart")
parfeo
s`au`mkrema glaciaj`o (FR un parfait)
pargeto
lignoplanko
pario, parieto
flanko de likvaj`ujo
parlamento
landkongreso
paseo
pasintaj`o/eco
paspartuo
c`ies`losilo (vidu dirko) (FR passe-partout)
patezo
loka lingvaj`o, lingveto, loklingvo (FR patois)
pedagogio
edukscienco
pediatro
infankuracisto
pejg`ilo
pos`mesag`ilo (EN pager)
pekli
salkonservi
pelilo (Komp.)
stirilo (EN driver), kontrolilo
pelmelo
mikskonfuzo (FR pêle-mêle)
penseo, violego
trikoloreto Z
pensionato
frau`linhejmo, knabinhejmo, studentinhejmo
peplomo
kovrilego, littukego, plumkovrilo, litkusenego
perkelto
hungara sau`coviando (HU pörkölt) ??ragout??
perlueto
kajsigno, "&"
penalo
punpiedbato (piedpilko) (EN penalty)
pendolo
balancilo, pendilo (FR pendule)
pesi, pesilo
pezmezuri, pezmezurilo
petrografio
s`tonscienco
pezizi (mat. fiz.) pezumi
pigra
mallaborema, maldiligenta
pikselo (Komp.)
bildero, bildopunkto (EN pixel=Picture Element)
pilc`ardo
sardino
pinastro
mara pino
pindo, pajnto
????? (mezurunuo por likvaj`oj) (EN pint)
pita
malgranda, eta
pitc`o
tonalteco (EN pitch)
planto
kreskaj`o
plasi
s`parloki (FR placer)
plonki (interreto) ?????
plumono
litkusenego, litkovrilego vd. peplomo (FR plumon)
pneo
pneu`matiko (FR pneu)
pobo, poupo
s`ipvosto (FR poupe)
poeno
????? (ludo)
pojno
manradiko (FR poignet)
polekso
dikfingro
politeismo
plurdiismo
polmo
manebeno?, manplato
pomelo
tenilo
poka
malmulta
postkropo
mac`ostomako, poststomako
prato
herbejo
prefaco
antau`parolo
preferi ion al io
pli s`ati ion ol io (tiu "al" estas idiotismo)
premiero
unua prezentado
premjero
c`efministro
preventi
malhelpi (EN to prevent)
prezidento
(s`tat)prezidanto, Prezidanto kun granda "P"
prezidio
prezidejo, estraro
primara
unuaranga
primavero
printempo
primuso
varmigilo, kuirileto
printi
presi (EN to print)
priseko
privata sektoro (HU maszek magány szektor)
prizono
malliberejo (FR prison)
procento
elcent(aj`)o (DE Prozent, FR pourcentage, EN percentage)
prodo
...kavaliro?
produktiva
produktpova?
prohibi
malpermisi
prolongi
plidau`rigi
prompta
vigla, tujagema
proprieti
posedi
provosto
policestro (FR prévôt?)
pruo
s`ipkapo (FR la proue)
pu
ursido? urseto? (EN Winnie the pooh)
pugo
postaj`o
pullo, poulo
????rezervejo (EN pool)
pululi
svarmi (FR pululer?)
puntilio
punkt(preciz)emo?
purpura
viola
radiatoro
hejtilo
rag`o
hinda reg`o
rakedo (sporto)
batilo (DE Schläger, HU ûtô)
rako
bestmang`ujo
raktro
litertiparo
ramo
enrompilego????
raro
malofta, valora (FR, EN rare)
raslo
g`emo, ???? (FR râle)
rastro
plugileto, sarkilo ???
rau`ndejo
areno (EN round)
rebo
vinbertrunko (DE Reben)
recikli
recirklumi
redakcio
redaktejo
redaktoro
redaktisto, redaktanto
Redemptoro
Savinto
refleksio
pripenso?
refreno
rekantaj`o (FR refrain)
reglamento (Civit.)regularo
reklamacio/i
plendo/i
reko
stango (sporto?)
relajsi
plusendi (EN to relay)
remburse
repage (FR rembourser)
renonci
rezigni (FR renoncer)
renoma
fama
reparacio
s`uldopago
repelenzo?
malallogilo
responsi
respondeci pri
responsulo
respondeculo
resurekti
revivig`i
resurc/so
???,???fonto (FR, EN ressource)
retikulo
mansak(et)o
retrato/i
elpreno/i (FR retrait?)
retreto
retropas`o??, malatako (FR retraite)
rezultato
rezulto
rikordoj
registraj`oj (EN record)
rilativo
???? (gramatiko)
rimorso
konsciencriproc`o (FR remord)
riporti, reporteri raporti
(gazeta raportisto)
riposti
rebati (FR riposter)
ritmenbluso (muziko)
ritmo kaj bluso (EN rythm and blues)
rivolui
rojo
rivereto
rondau`o
rondpoemo
rosino
sekvinbero, seka vinbero
roto
tac`mento?
roverso
refaldo
ruj`o
lipos`minko, liprug`o
rulsketiloj
ruls`uoj
rundo
rondvojo
rungo
stangos`tupo
rura
kampara, malurba
sakrala
sankta, malprofana
salpingo
utera tubo
salubra
saniga, nemalsaniga, sanpura (FR salubre)
salveto
bus`tuko, salivtuko (HU szalveta?)
sarki
???
sarmento
vinberbranc`o
sefo
sekurs`ranko/kofro (EN safe)
sekretariato
sekretariejo
sekundara
duaranga (FR secondaire)
semaforo
trafiklumo
semestro
duonjaro
senjoro, sioro
Sinjoro, grandsinjoro, mos`to
sensaco (fil.)
sentumado
sensivo
sentebleco
senso
sentumo
sentinelo
gardstaranto (FR sentinelle)
separi
disigi
servico
teleraro, mang`ilaro (FR service de table)
servila
troservema, servemega
serviro (sporto)
servo
simultana
samtempa
sinistra
malbonau`gura
sinki
subakvig`i (EN to sink)
sinuo
kurbo
siro
(reg`a) mos`to (EN sir)
sito
loko, ejo, log`loko
skabelo
piedripozilo, piedseg`o
skafaldo
?????
sketo
glitilo (EN skate)
skettabulo
rulbreto* (EN skateboard board=tabulo sed ankau` breto)
sketejo
rulbretejo
skipo
->teamo,tac`mento
skoldi
mallau`d(eg)i
skotero
motorbicikleto?
skovelo
????? (tekn.)
skrapgumo
vis`gumo
skualo
mallongdau`ra ventego
skuti/ilo
???/rulilo?
slabo
????
snufi
enspiri, ennazi
sob
malsupren, suben
softa
mallau`ta (EN soft)
sombra
mallumperspektiva????, malhela
sor
supren
sori, soari
kreski, supren iri
spagato
??? diskrurado??(gimnastiko)
spajro
turpinto de preg`ejo
specio
speco
specialisti
??? specialig`is fakig`i???
spino (fiziko)
(kolizias kun la vertebraro)
(partikla?)rotacio? s`pino?(metafore)
spontanea, sponta
spontana
spurto
rapidig`o
stalo
...-ejo porkejo, c`evalejo ktp...
stalono
virc`evalo
stamfi
piedkoler(um)i?
staplo??
kunkroc`ilo, kunkroc`igilo (vidu vink##)
stativo
starigilo
stavo
akvejeto
stevardo/ino
aerservisto/ino* (EN steward)
stif-
duon-, eduk-
stilzoj
longkruriloj
stoko
provizo, provizejo, reservo
stovo
hejtilo
streta
mallarg`a
studento
studanto
stukac`o
denoncul(ac`)o
stufaj`o
???? (speco de mang`ajo, supo???)
substrato
subtavolo
suflori, sufloro
flustri, flustristo
sufleo
puf...
sugestia
suito
muziksekvo
sukcedi
sekvi
sukuri
ekkuraci, unua helpo
suro
tibiviando (Z)
suspiri
sopirg`emi, vespiri
svaga
malpreciza
svetro, svetero
s`vitpulovero?, trikotjaketo
svingilo
balancilo
s`aho
persa reg`o
s`almo
trinkotigo?, trinkopajlo
s`amo
c`amohau`to
s`amoto
malbona grundo
s`arifo
araba princo
s`edo
s`irmejo
s`elko
(pantalon)tenilo
s`lagro
sukceskanto, furoraj`o (HU sláger el DE?)
s`lemilo
napokapo, mallertulo
s`maco
lau`ta kiso
s`orbeto
fruktoglaciaj`o (FR sorbet)
s`oso, sproso
burg`ono
s`oto
piedbato (EN shot)
s`palo
rejlobreto, fervoja breto
s`pato
fosilo
s`proso
vitreroligno?????
s`puro
rejldistanco, fervoja larg`eco
s`riki
ekkrii (EN shreek?)
s`utro
lignokurteno?
s`vabri
balai
tajpi
enklavi
talono (ekon.)
pruvkupono
tampono
s`topvato
tang`i
tangenti
tantiemo
au`torrajto
tapiserio
murtapis`o (FR tapisserie)
tarda
malfrua
tartali
balbuti, ripetbalbuti
telekomandilo
distancs`altilo (FR télécommande), kanalumilo
televizio
televido, televidilo (HU televizió)
telko
pos`telefono
tembro
tonkoloro (FR timbre)
tendro
(fajro~) ????
tenso (gram.)
tempo
tepiduloj
?????
teologo
di-..., difakulo ?
tiparo
litertipo
tipografiaj eraroj preseraroj
tili
disfibri
timida
timema, sing`ena, rug`ig`ema
toasto
?????
tornistro
dorsosako
torni, tornisto
lignoturni, lignoturnisto
trampo
senhejmulo (EN tramp)
tredi
enfadeni???
trefo (kartoludo)
trifolio (FR trèfle)
trenco (muziko)
tranco(-muziko) (EN transe)
tribunuso
tribunulo?
triflo
???? speco de deserto???
trista
malgaja
trivi
eluzi
tuc`o
c`ina inko
turneo (teatro)
rondiro
ublieto
forgeskelo, punkelo (FR oubliette)
uesto,
ùesto,vestro, westo okcidento
unito
unuo
uverturo
malfermo
uvo, trau`bo
vinbero
uzanco
uzo, uzado, uzkutimo
vajco
s`rau`btenilo
vaka
malplena
vakero
bovisto, bovgardisto
valeto
c`ambristo
valga
tondilkrura, kurbakrura
vando
muro (DE Wand)
varietato
variaj`o
varieteo
variaj kantoj
varleto, knapo
tenpeco
varperoj
vatro
hejtilo
vatto, vato, ùato,
wato, vùato Watt, wato
vefto
(s`tofo)???????
vegetaj`o
kreskaj`o
veldi
?????
veltabulo
velbreto* (EN board=tabulo sed ankau ~breto)
vetolilo (aùto.)
ventumilo
vepro
pikarbusto
vertago
melhundo?
vertico?
vertrago, levrelo
leporhundo
veselo
s`ip(eg)o? (EN vessel)
vespereo
vespera prezentado
vestiblo
?????
vicrado (au`to.)
kromrado
vigili
maldormgardi????
vinc`o
tirilo (FR treuil, EN winc`)
vinkto
kunkroc`ilo
vinkulo "{"
???? pinta parentezo
violenta
perforta (FR, EN violent)
vizio
vidaj`o, vids`ajno????
vizuala
vida
volejbalo
retpilko (EN volleyball)
vorko
konstruaj`ego, konstruverko
vrako
s`ip/flugmas`in-restaj`o (EN wrack)
-io
-ujo/lando (Svislando, Pollando, Nederlando)
zapi
kanalumi (televido)
zoo
bestg`ardeno
zono (malsano)
zostero
* TS
C`e la kreado de detalaj teh`nikaj vortaroj
la specialistoj devas sin gvidi je tiuj samaj reguloj, lau` kiuj oni kreas
ilin en c`iuj lingvoj, t. e. :
1) Antau` c`io oni demandas sin, c`u
tia vorto ne ekzistas jam en la komuna lingvo; ekzemple, se velocipedisto
bezonas la vorton "rado", li kompreneble ne kreos novan vorton, sed prenos
la vorton ekzistantan jam en la komuna vortaro.
2) Se oni scias, ke la bezonata vorto
ankorau` ne ekzistas, t. e. simple ne estis ankorau uzata, oni penas krei
la vorton el la aliaj radikaj vortoj, kiuj jam ekzistas en la lingvo.
Ekzemple, se en ia juna lingvo la unuan fojon devas aperi matematika verko,
la verkanto, bezonante esprimi ekzemple "multobligi", "dividato", au "triangulo",
kreos tiujn vortojn facile el la vortoj jam ekzistantaj en la vortaro.
3) [nur tiam uzi novan radikon, uzante
internacian formon au c`erpante el naciaj lingvoj]
Eltiro el privata letero de L. Zamenhof al Nikolaj Afrikanovic` Borovko
[...]
Unu fojon, kiam mi estis en la 6-a au`
7-a klaso de la gimnazio, mi okaze
turnis la atenton al la surskribo "S^vejcarskaja"*,
kiun mi jam multajn
fojojn vidis, kaj poste al la elpendaj`o
"Konditorskaja".** Tiu c`i
"skaja" ekinteresis min kaj montris al
mi, ke la sufiksoj donas la eblon el
unu vorto fari aliajn vortojn, kiujn oni
ne devas aparte ellernadi. Tiu c`i
penso ekposedis min tute, kaj mi subite
eksentis la teron sub la piedoj. Sur
la terurajn grandegulajn vortarojn
falis radio de lumo, kaj ili komencis
rapide malgrandig`i antau` miaj okuloj.
"La problemo estas solvita!" -- diris mi
tiam. Mi kaptis la ideon pri
sufiksoj kaj komencis multe labori en
tiu c`i direkto. Mi komprenis, kian
grandan signifon povas havi por la lingvo
konscie kreata la plena uzado de
tiu forto, kiu en lingvoj naturaj efikis
nur parte, blinde, neregule kaj
neplene. Mi komencis kompari vortojn,
serc`i inter ili konstantajn,
difinitajn rilatojn kaj c`iutage mi
forj`etadis el la vortaro novan
grandegan serion da vortoj, anstatau`igante
tiun c`i grandegon per unu
sufikso, kiu signifis certan rilaton.
Mi
rimarkis tiam, ke tre granda amaso
da vortoj pure radikaj (ekz.
"patrino", "mallarg`a", "tranc`ilo" k.t.p.)
povas esti facile transformitaj en
vortojn formitajn kaj malaperi el la
vortaro.
[...]
* Pordistejo
** Sukeraj`ejo
Opinio de Teo JUNG (la
fondinto de la semajna gazeto "Heroldo de Esperanto" ) NOVA!
"C`u por la vortfarado oni lau`eble
devus eluze utiligi prefiksojn kaj sufiksojn, au` c`u oni devus enkonduki
amason da novaj radikoj, t.e. c`iam pli multe da neologismoj? C`u zorgi,
ke la lingvo ricevu kiel eble plej grandan nombron da lernantoj kaj uzantoj,
au` per dikaj gramatikoj kaj multmiloj da novaj radikoj, superante ec`
naciajn lingvojn, imponi la sinjorojn filologojn kaj lingvistojn? Mi
timas, ke ni trovig`as iomete (c`u nur iomete?) sur la dua alternativa
vojo. Almenau` mi persone, eble pro mia ag`o, jam ne komprenas iujn "modernajn"
tekstojn tieldire Esperantajn. Eble mi farig`is por tio tro stulta. Sed
mi supozas, ke niaj nunaj (tro) plenaj gramatikoj, niaj imponaj novaj
vortaregoj pli fortimigas novajn lernontojn kaj uzontojn ol allogi
[-as] ilin kaj nian lau`datan modernan literaturon admiras precipe
iliaj farintoj kaj farantoj mem."
C`iu C`iun p. 385
Estas interesa fakto, ke nuntempa projekto
de Esperanta Literatura Enciklopedio ricevis la titolon "ELITEN".
S`ajnas, ke la celo de Waringhien estis
verki samdikan vortaron kiel tiuj de la naciaj lingvoj. Li ne komprenis
la kunmeteblecon de la internacia lingvo. Tio jam vidig`as en la titolo:
vortaro por kunmetema lingvo ne povas esti "plena". PIV abundas je francismoj.
Por multaj konceptoj oni simple prenis la francan radikon kaj aldonis "o".
PIV
eble proksimigis esperanton al la naciaj lingvoj sed certe malproksimigis
g`in de la rolo de INTERnacia lingvo.
Tio ne estus problemego se ekzistus aliaj pli bonaj vortaroj. Bedau`rinde PIV havas monopolon. Pro tio la homoj rigardas PIV-on kiel leksikologian biblion. Kaj tuj foliumas g`in anstatau` mem pripensi kion ili vere volas esprimi kaj c`u ne eblus diri tion per fundamentaj radikoj kaj afiksoj.
La duono de PIV estas nenecesa kaj ec` malutila balasto por lingvo INTERnacia.
Oni nur povas konsili uzi pli multe sian cerbon kaj malpli PIV-on.
Espereble la nova versio de PIV ne aldonos ankorau` pli da balasto, kaj espereble la reviziantoj tralegis la libron "la bonan lingvon" de Claude PIRON.
Alikaze PIV restos "Preskau` Ido Vortaro".
La idistoj estas inter ni!
Propono: c`iu, kiu enkondukas nenecesan
neologismon en la lingvon pagu c`iujare monsumeton al UEA. ;)
