---

---

Hoofdstukken

Inleiding

Media

situatiekaarten

D-Day links

britannica artikel

mail Omar

De vrede van Versailles

De eerste wereldoorlog is afgelopen (11 november 1918) en heeft zeer veel 
slachtoffers geeist. Duitsland is vrijwel bankroet en het verdrag van 
Versailles werd gesloten (28 juni 1919). Dit verdrag werd gesloten tussen de 
geallieerden enerzijds, en Duitsland anderzijds. Dit verdrag trad op 10 
januari 1920 in werking (behalve voor de Verenigde Staten, die op 5 augustus 
1921 een eigen verdrag met Duitsland sloten), wat erop neerkwam dat:
- Duitsland alle koloniën zou moeten afstaan;
- Duitsland verloor in het westen Eupen, Malmedy, het westen van Elzas 
  Lotharingen en Sleeswijk Holstijn;
- Duitsland verloor in het oosten Posen, West- Pruisen en Opper   Silezie;
- Tussen Oost-Pruisen en Pommeren kwam een Poolse corridor;
- Danzig werd een vrije stad onder toezicht van de Volkenbond;
- Het Rijnland moest gedemilitariseerd worden;
- Duitsland zou herstelkosten moeten betalen;
- Al het zware oorlogsmaterieel moest worden afgeschaft;
- Duitsland mocht geen dienstplichtig leger meer hebben;
- Het leger mocht maximaal 100.000 man groot zijn.
Kortom, Duitsland werd van een grootmacht met overzeese koloniën gedecimeerd 
tot een klein land, dat gebukt ging onder de herstelbetalingen en de vrede 
van Versailles.

Opkomend fascisme

Het overgrote deel van de Duitse bevolking vond de vrede van Versailles 
ronduit schandalig en vernederend. In 1918 vertrokken de keizer (ging in 
Nederland wonen) en de vorsten, en kwam er een democratie. In 1919 werd in 
Weimar een democratische grondwet aanvaard, waarbij Duitsland een bondsstaat 
bleef met een redelijk machtig centraal bestuur. In 1926 werd het zelfs tot 
de Volkenbond toegelaten, en Duitsland begon zich te herstellen, tot er in 
1929 de economische crisis uitbrak, wat de crisis en de werkloosheid sterk 
deed toenemen. Deze situatie en de onvrede over het verdrag van Versailles, 
waren de perfecte voedingsbodem voor het communisme en het nationalisme, en 
de nationaal- socialisten met Hitler als leider verkregen in 1933 alle 
macht. Het gevolg:
- Andere politieke partijen werden verboden;
- De Rijksdag werd vrijwel uitgeschakeld;
- Duizenden 'staatsvijanden' werden in concentratiekampen opgesloten;
- De Jodenvervolging begon;
- De verdragen van Versailles werden geannuleerd en de vloot, het leger en 
  de luchtmacht werden sterk gemoderniseerd en uitgebreid.

De annexaties

Toen Hitler zo'n drie jaar aan de macht was, en hij bezig was met het 
opbouwen van Duitslands defensie, nam hij een enorme gok en bezette in maart 
1936 het Rijnland met 'hopeloos slecht uitgeruste en geoefende troepen'. Hij 
vertrouwde op zijn instinct, dat hem zei dat Engeland en Frankrijk niets 
zouden doen, omdat dat de vrede kon schaden. Twee jaar later, op 13 maart 
1938, annexeerde hij Oostenrijk. Deze zogenaamde Anschluss voltrok zich 
binnen een paar uur. Na een afspraak met de Britse premier Neville 
Chamberlain en de Franse Premier Edouard Daladier bezette Duitsland zes 
maanden later, in de herfst van 1938, Sudetenland, op de voorwaarde dat 
Duitsland de rest van Tsjechoslowakije met rust liet. Zes maanden nadat 
Hitler had gegarandeerd dat Tsjecho-Slowakije geen aanval hoefde te vrezen 
bezette Nazi- Duitsland op 15 maart 1939 Bohemen en Moravie en lijfden ze op 
23 maart het Memelgebied in. In het grootste deel van de geannexeerde 
gebieden woonden Duitsers, en weer deden Engeland en Frankrijk niets.

De bezetting van Europa

Op 23 augustus 1939 tekenden Duitsland en Rusland een niet aanvalsverdrag, 
en met het tekenen van dat verdrag was het lot van Polen bezegeld. Op 1 
september viel het Duitse leger Polen binnen, en op 17 september deden de 
Russen dat van de andere kant. Op 3 september was een grote Europese oorlog 
een feit, toen Engeland en Frankrijk Duitsland de oorlog verklaarden. Polen 
capituleerde uiteindelijk op 27 september. Een maand later, op 30 november, 
begon de Russisch Finse oorlog, ook wel de winteroorlog genoemd. Vanwege de 
numerieke meerderheid had Finland geen kans, en gaf zich dan ook op 12 maart 
1940 over aan de Russen, die in augustus ook meteen de Baltische staten 
annexeerden.
Op 9 april viel Duitsland Denemarken en Noorwegen binnen, en de strijd was 
daar op 8 juni voorbij. Toen waren de Duitsers Nederland (10 mei 1940), 
België, Luxemburg en Frankrijk al binnen gevallen, wat zeer voorspoedig 
ging, aangezien ze op 14 juni al in Parijs stonden (4 dagen nadat Italië 
Frankrijk en Engeland de oorlog had verklaard).
Door een plotselinge gevechtsstop bij de Duitsers konden bij Duinkerken van 
26 mei tot 4 juni 338.226 soldaten worden geëvacueerd (operatie Dynamo).
Op 22 juni 1940 werd de wapenstilstand tussen Frankrijk en Duitsland 
getekend (in dezelfde wagon waar de wapenstilstand van Duitsland aan 
Frankrijk in WO1 werd getekend), en was de bezetting een feit.
Op 6-8 april 1941 valt de AS Griekenland en Joegoslavië binnen, en op 20 
april gaf Griekenland (op Kreta na) zich over, terwijl Joegoslavië dat al 
drie dagen eerder had gedaan. Het hielp niet dat Kreta een eiland was, want 
ook dit eiland viel op 20 mei.
In Afrika werden de Italianen ondertussen genadeloos teruggedreven door de 
Engelsen (die op 18 november in Tobroek stonden), maar omdat Duitsland te 
hulp schoot en de zeer begaafde generaal Rommel ernaartoe stuurde, werden de 
Engelsen ook daar teruggedreven, wat ervoor zorgde dat de AS (inmiddels 
aangevuld met Hongarije, Bulgarije en Roemenie) op 21 juni 1942 in Tobroek 
stond.
Intussen was Duitsland op 22 juni 1941 begonnen met operatie Barbarossa, de 
inval in Rusland. Ook hier verliep de strijd voorspoedig, op 22 juli 
veroverden ze Smolensk, op 24 oktober Charkov en op 19 september Kiev.

Het tij begint te keren

Zoals de Duke of Wellington ooit eens heeft gezegd:"Een veroveraar, evenals 
een kanonskogel, moet doorgaan. Als hij terugstuit, is zijn carrière 
voorbij". En dit is precies wat er gebeurde met het Duitse leger.
In Afrika ging alles zeer voorspoedig, tot er een nieuwe bevelhebber bij de 
Geallieerden werd aangesteld, Montgomery, die Rommel tegenhield bij El- 
Alamein (23 oktober/ 4 november 1942). Vanaf dit punt werd de AS in Afrika 
steeds verder teruggedreven, en nadat Japan op 7 december 1941 met een 
verrassingsaanval de Amerikaanse vloot bij Pearl Harbour een slag had 
toegebracht, was ook Amerika bij de oorlog betrokken, en hadden de Duitsers 
dus ook Amerikanen tegenover zich staan (naast de Nieuw Zeelanders, 
Australiërs en Canadezen). Af en toe werd de geallieerde opmars gestuit, 
maar nadat op 8 november 1942 de geallieerden in Afrika landden (operatie 
Torch) ging het snel, en uiteindelijk gaf de AS zich op 3 mei 1943 in Afrika 
over.
Aan het Oostfront ging het ook niet al te lekker. Het beleg van Stalingrad 
(3 september 1942- 2 februari 1943) draaide uit op een mislukking, en het 
zesde leger van veldmaarschalk Paulus werd vernietigd of gevangengenomen. 5 
Maanden erna vond bij Koersk de grootste tankslag uit WO2 plaats, die de 
Duitsers verloren. Op 23 augustus werd Charkov ingenomen, en Kiev viel op 6 
november. Op 27 januari eindigde het beleg van Leningrad, en op 10 april 
viel Odessa in Russische handen. In de zomer van 1944 stonden de Russen in 
Oost Pruisen.
Aan de andere kant van Europa landden de geallieerden op 10 juli 1943 op 
Sicilië (operatie Husky), waar de strijd op 17 augustus eindigde. Intussen 
was besloten dat het vasteland van Italië de volgende stap zou zijn, en de 
geallieerden vielen Italië op 3 september binnen (operatie Baytown), en 
landden op 9 september bij Tarente (operatie Slapstick) en bij Salerno 
(operatie Avalanche). Inmiddels had Italië zich al overgegeven en was 
Mussolini gevangengenomen. De Duitsers hadden hier echter al rekening mee 
gehouden en genoeg troepen in Italië gestationeerd, waardoor het voor de 
geallieerden niet erg veel uitmaakte. Omdat het front na enige weken was 
gestabiliseerd, bedacht men dat men een omtrekkende beweging kon maken, 
zodat men de vijandelijke verbindingslijnen kon verstoren/blokkeren en de 
vijand (gelegen bij de Gustavlinie) in de rug kon aanvallen. Deze landing 
vond bij Anzio plaats (operatie Shingle), en na een dreigende vernietiging 
van de geallieerden lukte het ze om op 4 juni 1944 Rome binnen te trekken.

<-- [inleiding] -->